Μυκηναϊκός Πολιτισμός
Εισαγωγικά-Η χώρα
Ονομασία: Από την «πολύχρησο Μυκήνη» που αναφέρεται στα ομηρικά έπη. Διάρκεια: 1600-1100 π.Χ. Δημιουργείται από τα πρώτα ελληνικά φύλα που εγκαθίστανται στον ελλαδικό χώρο (Αχαιοί, Δαναοί, Ίωνες, Αργείοι). Εξάπλωση: Νησιά Αιγαίου, παράλια Μ. Ασίας, Κρήτη, Κύπρος, ανατολικές ακτές Μεσογείου. Σπουδαιότερα Κέντρα: Μυκήνες, Άργος, Τίρυνθα => Αργολίδα. Πύλος => Μεσσηνία. Αμύκλες => Λακωνία. Ορχομενός, Θήβα, Γλας => Βοιωτία. Αθήνα, Ελευσίνα, Μαραθώνας => Αττική. Ιωλκός => Θεσσαλία. |
|
|
Πηγές για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό:
|
Οικονομία του Μυκηναϊκού Πολιτισμού:
- Αρχικά αγροτική, αργότερα βασίζεται στο εμπόριο. Μεγάλη οικονομική ανάπτυξη που αποδεικνύεται από μια σειρά μέγαρα του μυκηναϊκού πολιτισμού.
- Ιερείς και στρατός: Σημαντική θέση στην κοινωνία.
- Δούλοι: Υπηρέτες του ηγεμόνα, ανώτερων αξιωματούχων και απλών πολιτών.
- Αρχικά αγροτική, αργότερα βασίζεται στο εμπόριο. Μεγάλη οικονομική ανάπτυξη που αποδεικνύεται από μια σειρά μέγαρα του μυκηναϊκού πολιτισμού.
- Γεωργία και κτηνοτροφία => Ασχολείται η πλειοψηφία των υπηκόων.
- Ειδικευμένοι τεχνίτες => Αποτελούν μεγάλη ομάδα (κεραμουργοί, ξυλουργοί, ναυπηγοί κ.α.).
- Ναυτικοί και έμποροι => Πολυπληθής ομάδα και αυτοί.
- Ιερείς και στρατός: Σημαντική θέση στην κοινωνία.
- Δούλοι: Υπηρέτες του ηγεμόνα, ανώτερων αξιωματούχων και απλών πολιτών.
Πολιτική οργάνωση:
Παρά την πολιτιστική συνοχή του μυκηναϊκού πολιτισμού, δεν έχουμε ενιαίο κράτος. Αντίθετα, υπάρχουν 4 ή 5 μεγάλα κράτη με άλλα ισάριθμα μικρότερα, «ομοσπονδιακά» κράτη. Δεν αποκλείεται όλα αυτά να ήταν υποτελή στο μεγαλύτερο ανακτορικό κέντρο, τις Μυκήνες.
Πολιτική οργάνωση επιμέρους μυκηναϊκών κρατών:
Πληροφορίες από τις πινακίδες της Πύλου.
Παρά την πολιτιστική συνοχή του μυκηναϊκού πολιτισμού, δεν έχουμε ενιαίο κράτος. Αντίθετα, υπάρχουν 4 ή 5 μεγάλα κράτη με άλλα ισάριθμα μικρότερα, «ομοσπονδιακά» κράτη. Δεν αποκλείεται όλα αυτά να ήταν υποτελή στο μεγαλύτερο ανακτορικό κέντρο, τις Μυκήνες.
Πολιτική οργάνωση επιμέρους μυκηναϊκών κρατών:
Πληροφορίες από τις πινακίδες της Πύλου.
- Άνακτας => Στην κορυφή της εξουσίας, από αυτόν πηγάζει κάθε εξουσία.
- Λααγέτας => Τοπικοί άρχοντες, διοικητές περιφερειών.
- Επέτες => δηλ. ακόλουθοι. Ανήκουν στην τάξη των ευγενών.
- Τελεστές => Σημαντική θέση στην περιφερειακή διοίκηση.
- Βασιλεύς => Όχι τιμητικός τίτλος. Ο επικεφαλής οποιασδήποτε ομάδας.
Η εξάπλωση του μυκηναϊκού πολιτισμού:
- Τέλη 15ου αιώνα π.Χ.: Οι Μυκηναίοι καταλαμβάνουν την Κρήτη και εκτοπίζουν τους Μινωίτες από το Αιγαίο στο οποίο δημιουργούν εγκαταστάσεις και εμπορικούς σταθμούς.
- 13ος αιώνας π.Χ.: Αποικούν συστηματικά την Κύπρο και την εξελληνίζουν. Ιδρύουν παροικία στην Ουγκαρίτ, φοινικική πόλη. Επεκτείνουν εμπορικές δραστηριότητες στην Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Πληροφορίες για την εξάπλωση των Αχαιών βρίσκουμε σε χεττιτικές πηγές.
- «Λαοί της θάλασσας»: Εισβάλλουν στην Αίγυπτο τον 12ο αι. π.Χ. Πιθανόν να ανήκουν και Αχαιοί σε αυτούς τους λαούς.
- Εξάπλωση προς Δυτική Μεσόγειο: Μυκηναϊκά προϊόντα βρίσκουμε στη ιταλική χερσόνησο, τη Σικελία, τη Σαρδηνία και τις ανατολικές ακτές της Ισπανίας.
- Εξάπλωση προς Βορρά: Επαφές με Εύξεινο Πόντο, προμήθεια πρώτων υλών. Με τις επαφές αυτές συνδέεται η τρωική εκστρατεία που ίσως αποσκοπούσε στον έλεγχο των στενών του Ελλησπόντου.
Παρακμή του Μυκηναϊκού Πολιτισμού:
Αρχές 12ου αι. π.Χ.: Το εμπόριο με την Ανατολή δυσχεραίνεται (οι Χετταίοι καταλύονται, η Κύπρος, η Αίγυπτος, οι ανατολικές ακτές της Μεσογείου δέχονται επιθέσεις). Οι επιδρομές αυτές συνδέονται με τους «λαούς της θάλασσας» και στάθηκαν μοιραίες για τους Μυκηναίους. Μειώθηκε το εμπόριο και κατά συνέπεια η δύναμη των ανακτόρων με αποτέλεσμα την καταστροφή του μυκηναϊκού κόσμου.
Αρχές 12ου αι. π.Χ.: Το εμπόριο με την Ανατολή δυσχεραίνεται (οι Χετταίοι καταλύονται, η Κύπρος, η Αίγυπτος, οι ανατολικές ακτές της Μεσογείου δέχονται επιθέσεις). Οι επιδρομές αυτές συνδέονται με τους «λαούς της θάλασσας» και στάθηκαν μοιραίες για τους Μυκηναίους. Μειώθηκε το εμπόριο και κατά συνέπεια η δύναμη των ανακτόρων με αποτέλεσμα την καταστροφή του μυκηναϊκού κόσμου.
Πολιτισμός του Μυκηναϊκού κόσμου:
Έχουμε πολιτιστική συνοχή που αποδεικνύεται από:
Μυκηναϊκή Τέχνη:
Χαρακτηριστικά αυστηρής συγκρότησης. Εξαρτάται από τα μυκηναϊκά ανάκτορα και εξυπηρετούν τις ιδεολογικές και αισθητικές ανάγκες των ανακτόρων.
Μυκηναϊκή αρχιτεκτονική:
Έχουμε πολιτιστική συνοχή που αποδεικνύεται από:
- την κοινή γλώσσα.
- κοινές θρησκευτικές δοξασίες.
- ομοιομορφία του υλικού βίου.
Μυκηναϊκή Τέχνη:
Χαρακτηριστικά αυστηρής συγκρότησης. Εξαρτάται από τα μυκηναϊκά ανάκτορα και εξυπηρετούν τις ιδεολογικές και αισθητικές ανάγκες των ανακτόρων.
Μυκηναϊκή αρχιτεκτονική:
- Οχυρωμένες πόλεις
- ανάκτορα
- ταφικές κατασκευές
Ανάκτορα:
Πυρήνας τους ήταν το μέγαρο (= ορθογώνιο οικοδόμημα). Το μέγαρο διακρίνεται σε 3 μέρη: α) έναν ανοικτό χώρο μπροστά που επικοινωνεί με μια μεγάλη αυλή, β) έναν προθάλαμο (=πρόδομος), γ) το κυρίως μέγαρο που είχε μια μεγάλη εστία στη μέση και 4 κίονες για να στηρίζουν την οροφή. Δεξιά πρέπει να βρισκόταν ο θρόνος. Στην αυλή, δεξιά και αριστερά της, υπήρχαν πολλά διαμερίσματα
Θολωτοί Τάφοι:
Ήταν ένας κτιστός θάλαμος σε σχήμα κυψέλης. Στη μια πλευρά ανοιγόταν είσοδος στην οποία οδηγούσε ένας μεγάλος διάδρομος. Μετά την ταφή η είσοδος, ο διάδρομος και ο θόλος καλύπτονταν με χώμα και έτσι δημιουργούνταν ένας μικρός λόφος.
Τοιχογραφίες- Αγγειογραφικές παραστάσεις:
Κοσμούσαν τα ανάκτορα. Αρχικά είχαν δεχθεί μινωική επίδραση, αργότερα όμως απεικονίζουν σκηνές από κυνήγι και πολέμους.
Πυρήνας τους ήταν το μέγαρο (= ορθογώνιο οικοδόμημα). Το μέγαρο διακρίνεται σε 3 μέρη: α) έναν ανοικτό χώρο μπροστά που επικοινωνεί με μια μεγάλη αυλή, β) έναν προθάλαμο (=πρόδομος), γ) το κυρίως μέγαρο που είχε μια μεγάλη εστία στη μέση και 4 κίονες για να στηρίζουν την οροφή. Δεξιά πρέπει να βρισκόταν ο θρόνος. Στην αυλή, δεξιά και αριστερά της, υπήρχαν πολλά διαμερίσματα
Θολωτοί Τάφοι:
Ήταν ένας κτιστός θάλαμος σε σχήμα κυψέλης. Στη μια πλευρά ανοιγόταν είσοδος στην οποία οδηγούσε ένας μεγάλος διάδρομος. Μετά την ταφή η είσοδος, ο διάδρομος και ο θόλος καλύπτονταν με χώμα και έτσι δημιουργούνταν ένας μικρός λόφος.
Τοιχογραφίες- Αγγειογραφικές παραστάσεις:
Κοσμούσαν τα ανάκτορα. Αρχικά είχαν δεχθεί μινωική επίδραση, αργότερα όμως απεικονίζουν σκηνές από κυνήγι και πολέμους.
Δραστηριότητες:
- Μπορείτε να παρακολουθήστε ένα βίντεο για τη ζωή και το έργο του Ερρίκου Σλήμαν πατώντας ΕΔΩ.
- Για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό μπορείτε να παρακολουθήσετε τα δύο βίντεο από την Εκπαιδευτική τηλεόραση: Βίντεο 1, Βίντεο 2.
- Κάντε μια δραστηριότητα σχετικά με σφραγιστικό δαχτυλίδι από το "θησαυρό της Τίρυνθας" πατώντας ΕΔΩ.
- Πώς γράφεται το όνομά σας στη Γραμμική Β; Πατήστε ΕΔΩ!
- Για τις αιτίες παρακμής του Μυκηναϊκού Κόσμου μπορείτε να διαβάσετε ένα άρθρο πατώντας ΕΔΩ.
- Για μια ενδιαφέρουσα άσκηση σχετικά με τις ιστορικές πηγές πατήστε ΕΔΩ.
- Για μια επαναληπτική δραστηριότητα πατήστε ΕΔΩ.