38. H μοίρα της Καικίλιας
Μετάφραση Κειμένου:
Η Καικίλια, σύζυγος του Μέτελλου, καθώς επεδίωκε γαμήλιο οιωνό σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα για την κόρη της αδερφής της, η ίδια δημιούργησε τον οιωνό. Δηλαδή, μια νύχτα καθόταν σε κάποιο ιερό για πολύ ώρα μαζί με την κόρη της αδερφής της και περίμενε μέχρι να ακουστεί κάποια φωνή που να συμφωνεί στο σκοπό της. Κάποτε η κοπέλα, επειδή κουράστηκε από την πολλή ορθοστασία, ζήτησε από τη θεία της, να της παραχωρήσει για λίγο τη θέση της. Τότε η Καικίλια είπε στην κοπέλα: «Εγώ πρόθυμα σου παραχωρώ τη θέση μου». Λίγο αργότερα η ίδια η περίσταση επιβεβαίωσε αυτόν το λόγο. Δηλαδή η Καικιλία πέθανε, την οποία ο Μέτελλος όσο ζούσε την αγαπούσε πολύ· αργότερα εκείνος πήρε την κοπέλα γυναίκα του.
Η Καικίλια, σύζυγος του Μέτελλου, καθώς επεδίωκε γαμήλιο οιωνό σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα για την κόρη της αδερφής της, η ίδια δημιούργησε τον οιωνό. Δηλαδή, μια νύχτα καθόταν σε κάποιο ιερό για πολύ ώρα μαζί με την κόρη της αδερφής της και περίμενε μέχρι να ακουστεί κάποια φωνή που να συμφωνεί στο σκοπό της. Κάποτε η κοπέλα, επειδή κουράστηκε από την πολλή ορθοστασία, ζήτησε από τη θεία της, να της παραχωρήσει για λίγο τη θέση της. Τότε η Καικίλια είπε στην κοπέλα: «Εγώ πρόθυμα σου παραχωρώ τη θέση μου». Λίγο αργότερα η ίδια η περίσταση επιβεβαίωσε αυτόν το λόγο. Δηλαδή η Καικιλία πέθανε, την οποία ο Μέτελλος όσο ζούσε την αγαπούσε πολύ· αργότερα εκείνος πήρε την κοπέλα γυναίκα του.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
- «dum . . . . sororis”: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, η οποία εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο dum και η πράξη μας ενδιαφέρει καθαρά από χρονική άποψη. Eκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί μια πράξη σύγχρονη με την πράξη που περιγράφει το ρήμα της κύριας πρότασης. Πιο συγκεκριμένα εκφράζει μια συνεχιζόμενη πράξη κατά τη διάρκεια της οποίας συμβαίνει μια άλλη πράξη. Η οριστική είναι πάντα χρόνου ενεστώτα, ανεξάρτητα με τον χρόνο του ρήματος της κύριας πρότασης (λατινισμός). Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα fecit.
- “dum. . . . . audiretur”: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, η οποία εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο dum. Εκφέρεται με υποτακτική καθώς η πράξη δεν ενδιαφέρει μόνο από χρονική άποψη αλλά περιγράφεται ως προσδοκία ή επιδίωξη. Η υποτακτική είναι χρόνου παρατατικού μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (expectabat=παρατατικός), για να δηλωθεί το υστερόχρονο στο παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα της κύριας expectabat.
- “ut. . . . cederet”: δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση εισαγόμενη με τον βουλητικό θετικό σύνδεσμο ut. Eκφέρεται με υποτακτική γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό και ακολουθεί τους κανόνες της ιδιόμορφης ακολουθίας των χρόνων καθώς η βούληση είναι ιδωμένη την στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι την στιγμή της πραγματοποίησής της. Δηλαδή, υποτακτική παρατατικού μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου για το παρελθόν (Rogavit= ιστορικός παρακείμενος). Η πρόταση λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο στο παράκλησης σημαντικό ρήμα της κύριας πρότασης rogavit.
- “quam . . . . amavit”: δευτερεύουσα επιθετική-προσδιοριστική αναφορική πρόταση, που εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία θηλυκού γένους quam. Εκφέρεται με οριστική, έγκλιση εκφοράς των απλών αναφορικών προτάσεων για να δηλωθεί το πραγματικό. Χρόνου παρακειμένου για το παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο υποκείμενο της κύριας πρότασης Caecilia.
- “dum vixit”: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, η οποία εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο dum. Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί μια πράξη σύγχρονη με την πράξη που περιγράφει το ρήμα της κύριας πρότασης και μας ενδιαφέρει μόνο από χρονική άποψη. Πιο συγκεκριμένα εκφράζει την παράλληλη διάρκεια μιας πράξης με την πράξη που περιγράφεται από το ρήμα της αναφορικής πρότασης (amavit) και είναι χρόνου παρακειμένου για το παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα amavit.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
filiae: ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, ως δοτική προσωπική χαριστική εξαρτώμενη από το αντικείμενο του ρήματος omen.
quodam: ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός, στον εμπρόθετο προσδιορισμό στάσης σε τόπο sacello –όχι στο nocte-.
congruens: επιθετική/αναφορική μετοχή, ως επιθετικός ομοιόπτωτος προσδιορισμός στο vox.
proposito: απρόθετη δοτική, ως συμπλήρωμα-αντικείμενο της επιθετικής μετοχής congruens.
cum filia: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός, που δηλώνει την κοινωνία. Προσδιορίζει το ρήμα presedebat (που δηλώνει συμμετοχή).
fessa: α) επιθετική μετοχή ως επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο puella μέσω του ρήματος δράσης rogavit β) αιτιολογική συνημμένο στο puella μετοχή ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο rogavit.
mora: οργανική αφαιρετική του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο fessa.
standi: απρόθετη γενική γερουνδίου ως συμπλήρωμα του ουσιαστικού mora, γενική αντικειμενική.
sibi: Δοτική προσωπική χαριστική.
loco: α) απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα cederet, που δηλώνει την απομάκρυνση ή τον χωρισμό. β) απρόθετη αφαιρετική ως συμπλήρωμα του αποχωρισμού σημαντικού ρήματος cederet, αντικείμενο.
filiae: ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, ως δοτική προσωπική χαριστική εξαρτώμενη από το αντικείμενο του ρήματος omen.
quodam: ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός, στον εμπρόθετο προσδιορισμό στάσης σε τόπο sacello –όχι στο nocte-.
congruens: επιθετική/αναφορική μετοχή, ως επιθετικός ομοιόπτωτος προσδιορισμός στο vox.
proposito: απρόθετη δοτική, ως συμπλήρωμα-αντικείμενο της επιθετικής μετοχής congruens.
cum filia: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός, που δηλώνει την κοινωνία. Προσδιορίζει το ρήμα presedebat (που δηλώνει συμμετοχή).
fessa: α) επιθετική μετοχή ως επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο puella μέσω του ρήματος δράσης rogavit β) αιτιολογική συνημμένο στο puella μετοχή ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο rogavit.
mora: οργανική αφαιρετική του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο fessa.
standi: απρόθετη γενική γερουνδίου ως συμπλήρωμα του ουσιαστικού mora, γενική αντικειμενική.
sibi: Δοτική προσωπική χαριστική.
loco: α) απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα cederet, που δηλώνει την απομάκρυνση ή τον χωρισμό. β) απρόθετη αφαιρετική ως συμπλήρωμα του αποχωρισμού σημαντικού ρήματος cederet, αντικείμενο.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
congruo-congrui- - -congruere =συμφωνώ +δοτική
nuptialis-lis-le=επίθετο τριτόκλιτο, δικατάληκτο χωρίς παραθετικά.
fatiscor-fessus-a-um sum- fatisci
standi> sto-steti-statum-stare
filia -ae: θηλυκό α΄ κλίσης (προσοχή: δοτική και αφαιρετική πληθυντικού filiis και filiabus)
propositum -i: ουδέτερο ουσιαστικό β΄κλίσης (στην πραγματικότητα πρόκειται για ουδέτερο μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος της γ΄ συζυγίας propono, -sui, -situm, proponĕre)
dictum -i: ουδέτερο ουσιαστικό β΄ κλίσης (στην πραγματικότητα προέρχεται από το ουδέτερο μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος της γ΄συζυγίας dico, dixi, dictum, dicĕre)
nox, noctis: θηλυκό γ΄κλίσης (αφαιρετική ενικού: nocte και noctu, γενική πληθυντικού: noctium)
congruens -ntis: (συγκριτικός: congruentior, -ior, -ius, υπερθετικός: congruentissimus, -a, -um. Πρόκειται στην πραγματικότητα για επιθετικοποιημένη μετοχή ενεργητικού ενεστώτα του ρήματος της γ΄ συζυγίας congruo, congrui, -, congruĕre)
congruo-congrui- - -congruere =συμφωνώ +δοτική
nuptialis-lis-le=επίθετο τριτόκλιτο, δικατάληκτο χωρίς παραθετικά.
fatiscor-fessus-a-um sum- fatisci
standi> sto-steti-statum-stare
filia -ae: θηλυκό α΄ κλίσης (προσοχή: δοτική και αφαιρετική πληθυντικού filiis και filiabus)
propositum -i: ουδέτερο ουσιαστικό β΄κλίσης (στην πραγματικότητα πρόκειται για ουδέτερο μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος της γ΄ συζυγίας propono, -sui, -situm, proponĕre)
dictum -i: ουδέτερο ουσιαστικό β΄ κλίσης (στην πραγματικότητα προέρχεται από το ουδέτερο μετοχής παθητικού παρακειμένου του ρήματος της γ΄συζυγίας dico, dixi, dictum, dicĕre)
nox, noctis: θηλυκό γ΄κλίσης (αφαιρετική ενικού: nocte και noctu, γενική πληθυντικού: noctium)
congruens -ntis: (συγκριτικός: congruentior, -ior, -ius, υπερθετικός: congruentissimus, -a, -um. Πρόκειται στην πραγματικότητα για επιθετικοποιημένη μετοχή ενεργητικού ενεστώτα του ρήματος της γ΄ συζυγίας congruo, congrui, -, congruĕre)
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
natura: η φύση––νατουραλισμός (αισθητικό κίνημα)
mos: έθιμο, ήθος––αμοραλιστής, αμοραλισμός
sedeo: κάθομαι - έδρα
res: πράγμα, η πραγματικότητα––ρεαλισμός
mora: η καθυστέρηση––το μορατόριουμ (συμφωνία για αναστολή προκλητικών ενεργειών μεταξύ κρατών)
morior (σουπίνο mortuum): πεθαίνω––ο μόρτης (ο μάγκας, ο αλήτης)
natura: η φύση––νατουραλισμός (αισθητικό κίνημα)
mos: έθιμο, ήθος––αμοραλιστής, αμοραλισμός
sedeo: κάθομαι - έδρα
res: πράγμα, η πραγματικότητα––ρεαλισμός
mora: η καθυστέρηση––το μορατόριουμ (συμφωνία για αναστολή προκλητικών ενεργειών μεταξύ κρατών)
morior (σουπίνο mortuum): πεθαίνω––ο μόρτης (ο μάγκας, ο αλήτης)