Μάθημα 18ο: Ο Ηρακλής στην Ιταλία
Μετάφραση Κειμένου:
Ο Ηρακλής λέγεται ότι οδήγησε τα βόδια του Γηρυόνη από την Ισπανία, σε εκείνον τον τόπο, όπου στη συνέχεια ο Ρωμύλος ίδρυσε την πόλη Ρώμη. Κοντά στον ποταμό Τίβερη λέγεται ότι ο Ηρακλής ξεκούρασε τα βόδια και ο ίδιος κοιμήθηκε εκεί κουρασμένος από τον δρόμο. Τότε, ο Κάκος, ο βοσκός, έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, μετέφερε κάποια βόδια σε μια σπηλιά γυρισμένα ανάποδα, τραβώντας τα από την ουρά. Όταν ο Ηρακλής, αφού ξύπνησε, είδε το κοπάδι και αντιλήφθηκε ότι ένα μέρος του έλειπε, κατευθύνθηκε προς την πιο κοντινή σπηλιά· όταν όμως είδε, ότι τα ίχνη των βοδιών ήταν στραμμένα προς τα έξω, βρέθηκε σε αμηχανία και άρχισε να απομακρύνει το κοπάδι από την εχθρική περιοχή. Αλλά το μουγκρητό των βοδιών που ακούστηκε από τη σπηλιά, γύρισε πίσω τον Ηρακλή. Τότε ο Κάκος, επειδή προσπάθησε να τον εμποδίσει με τη βία, σκοτώθηκε από το ρόπαλο του Ηρακλή.
Ο Ηρακλής λέγεται ότι οδήγησε τα βόδια του Γηρυόνη από την Ισπανία, σε εκείνον τον τόπο, όπου στη συνέχεια ο Ρωμύλος ίδρυσε την πόλη Ρώμη. Κοντά στον ποταμό Τίβερη λέγεται ότι ο Ηρακλής ξεκούρασε τα βόδια και ο ίδιος κοιμήθηκε εκεί κουρασμένος από τον δρόμο. Τότε, ο Κάκος, ο βοσκός, έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, μετέφερε κάποια βόδια σε μια σπηλιά γυρισμένα ανάποδα, τραβώντας τα από την ουρά. Όταν ο Ηρακλής, αφού ξύπνησε, είδε το κοπάδι και αντιλήφθηκε ότι ένα μέρος του έλειπε, κατευθύνθηκε προς την πιο κοντινή σπηλιά· όταν όμως είδε, ότι τα ίχνη των βοδιών ήταν στραμμένα προς τα έξω, βρέθηκε σε αμηχανία και άρχισε να απομακρύνει το κοπάδι από την εχθρική περιοχή. Αλλά το μουγκρητό των βοδιών που ακούστηκε από τη σπηλιά, γύρισε πίσω τον Ηρακλή. Τότε ο Κάκος, επειδή προσπάθησε να τον εμποδίσει με τη βία, σκοτώθηκε από το ρόπαλο του Ηρακλή.
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
1. «ubi. . . condidit»: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική- προσδιοριστική πρόταση με τοπική χροιά. Εισάγεται με το αναφορικό επίρρημα Ubi και εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό· χρόνου παρακειμένου για το προτερόχρονο στο παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο Locum.
2. «ubi . . . aspexit et. . . sensit»: δευτερεύουσες επιρρηματικές χρονικές προτάσεις, εισάγονται με τον χρονικό σύνδεσμο ubi και ενώνονται παρατακτικά με το συμπλεκτικό σύνδεσμο et. Εκφέρονται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό χρόνου παρακειμένου για το προτερόχρονο στο παρελθόν. Οι προτάσεις λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του ρήματος της κύριας πρότασης pergit και χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν μια πράξη που έγινε μια φορά στο παρελθόν.
3. «postquam . . . vidit»: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο postquam. Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό χρόνου παρακειμένου για το προτερόχρονο στο παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του απαρεμφάτου amovere, που με τη σειρά του εξαρτάται από το ρήμα coepit και χρησιμοποιείται για να δηλώσει μια πράξη που έγινε μια φορά στο παρελθόν.
1. «ubi. . . condidit»: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική- προσδιοριστική πρόταση με τοπική χροιά. Εισάγεται με το αναφορικό επίρρημα Ubi και εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό· χρόνου παρακειμένου για το προτερόχρονο στο παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο Locum.
2. «ubi . . . aspexit et. . . sensit»: δευτερεύουσες επιρρηματικές χρονικές προτάσεις, εισάγονται με τον χρονικό σύνδεσμο ubi και ενώνονται παρατακτικά με το συμπλεκτικό σύνδεσμο et. Εκφέρονται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό χρόνου παρακειμένου για το προτερόχρονο στο παρελθόν. Οι προτάσεις λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του ρήματος της κύριας πρότασης pergit και χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν μια πράξη που έγινε μια φορά στο παρελθόν.
3. «postquam . . . vidit»: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο postquam. Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό χρόνου παρακειμένου για το προτερόχρονο στο παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του απαρεμφάτου amovere, που με τη σειρά του εξαρτάται από το ρήμα coepit και χρησιμοποιείται για να δηλώσει μια πράξη που έγινε μια φορά στο παρελθόν.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
adduxisse= απαρέμφατο ειδικό, ως αντικείμενο του ρήματος dicitur. Υποκείμενό του είναι το Hercules και έχουμε ταυτοπροσωπία.
Romam= ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, επεξήγηση στο urbem.
fessus: α) επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου που αποδίδεται στο Ipse β) επιρρηματική, αιτιολογική συνημμένη στο υποκείμενο Ipse μετοχή (από το ρήμα fatiscor)
de via: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας, προσδιορίζει τη μετοχή fessus.
pastor: Ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, παράθεση στο Cacus.
fretus: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου που αποδίδεται στο Ipse μέσω του traxit
viribus: a) απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηματικός προσδιορισμός του μέσου, προσδιορίζει το fretus b) απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηματικός προσδιορισμός του εσωτερικού αναγκαστικού αιτίου c) δοτική αντικειμενική στο fretus.
aversos: α) αναφορικο-επιθετική μετοχή, η οποία λειτουργεί ως επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο boves β) επιρρηματική τροπική/χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο boves.
excitatus: επιρρηματική, χρονική συνημμένη μετοχή στο υποκείμενο του ρήματος Hercules.
caudis: Απρόθετη αφαιρετική του μέσου, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα traxit.
foras: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στη μετοχή versa.
versa: α) επιρρηματική, χρονική συνημμένη μετοχή στο αντικείμενο του ρήματος vidit β) κατηγορηματική μετοχή που εξαρτάται από το αίσθησης σημαντικό ρήμα vidit.
confusus: επιρρηματική τροπική/ αιτιολογική συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος Hercules μετοχή.
auditus: αναφορική- επιθετική μετοχή, ως επιθετικός προσδιορισμός στο Mugitus.
conatus= επιρρηματική χρονική/ αιτιολογική συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος μετοχή,
vi= απρόθετη αφαιρετική που δηλώνει τον τρόπο, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο απαρέμφατο Prohibere.
clava: απρόθετη αφαιρετική, οργανική του μέσου, ως επιρρηματικός προσδιορισμό του Interficitur.
YΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ:
Ειδικό Απαρέμφατο: Το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου δηλώνεται ακόμα και στην περίπτωση της ταυτοπροσωπίας και μπαίνει σε πτώση αιτιατική. Ωστόσο, όταν το ειδικό απαρέμφατο εξαρτάται από δοξαστικό ή λεκτικό ρήμα στην παθητική φωνή και έχουν το ίδιο υποκείμενο, τότε δεν είναι απαραίτητο να το δηλώσουμε.
Τελικό Απαρέμφατο: Το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου δηλώνεται σε αιτιατική μόνο στην περίπτωση ετεροπροσωπίας.
adduxisse= απαρέμφατο ειδικό, ως αντικείμενο του ρήματος dicitur. Υποκείμενό του είναι το Hercules και έχουμε ταυτοπροσωπία.
Romam= ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, επεξήγηση στο urbem.
fessus: α) επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου που αποδίδεται στο Ipse β) επιρρηματική, αιτιολογική συνημμένη στο υποκείμενο Ipse μετοχή (από το ρήμα fatiscor)
de via: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας, προσδιορίζει τη μετοχή fessus.
pastor: Ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, παράθεση στο Cacus.
fretus: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου που αποδίδεται στο Ipse μέσω του traxit
viribus: a) απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηματικός προσδιορισμός του μέσου, προσδιορίζει το fretus b) απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηματικός προσδιορισμός του εσωτερικού αναγκαστικού αιτίου c) δοτική αντικειμενική στο fretus.
aversos: α) αναφορικο-επιθετική μετοχή, η οποία λειτουργεί ως επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο boves β) επιρρηματική τροπική/χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο boves.
excitatus: επιρρηματική, χρονική συνημμένη μετοχή στο υποκείμενο του ρήματος Hercules.
caudis: Απρόθετη αφαιρετική του μέσου, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα traxit.
foras: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στη μετοχή versa.
versa: α) επιρρηματική, χρονική συνημμένη μετοχή στο αντικείμενο του ρήματος vidit β) κατηγορηματική μετοχή που εξαρτάται από το αίσθησης σημαντικό ρήμα vidit.
confusus: επιρρηματική τροπική/ αιτιολογική συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος Hercules μετοχή.
auditus: αναφορική- επιθετική μετοχή, ως επιθετικός προσδιορισμός στο Mugitus.
conatus= επιρρηματική χρονική/ αιτιολογική συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος μετοχή,
vi= απρόθετη αφαιρετική που δηλώνει τον τρόπο, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο απαρέμφατο Prohibere.
clava: απρόθετη αφαιρετική, οργανική του μέσου, ως επιρρηματικός προσδιορισμό του Interficitur.
YΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ:
Ειδικό Απαρέμφατο: Το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου δηλώνεται ακόμα και στην περίπτωση της ταυτοπροσωπίας και μπαίνει σε πτώση αιτιατική. Ωστόσο, όταν το ειδικό απαρέμφατο εξαρτάται από δοξαστικό ή λεκτικό ρήμα στην παθητική φωνή και έχουν το ίδιο υποκείμενο, τότε δεν είναι απαραίτητο να το δηλώσουμε.
Τελικό Απαρέμφατο: Το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου δηλώνεται σε αιτιατική μόνο στην περίπτωση ετεροπροσωπίας.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
bos- bovis: όνομα ουσιαστικό γ’ κλίσης, γένους αρσενικού· η κλίση του είναι ανώμαλη και έχει ως εξής:
SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS bos boves
GENETIVUS bovis boum- bovum
DATIVUS bovi bobus- bubus
ACCUSATIVUS bovem boves
VOCATIVUS bos boves
ABLATIVUS bove bobus- bubus
coepi= ρήμα ελλειπτικό με αρχικούς χρόνους coepi-,--,--,coepisse. Είναι χρόνου παρακειμένου αλλά έχει ενεστωτική σημασία. Κανονικά στην κλίση του ενεστώτα, παρατατικού, μέλλοντα δανείζεται τύπους από το συνώνυμό του Incipio. To ρήμα στον οριστική κλίνεται ως εξής:
PRAESENS IMPERFECTUM FUTURUM
incipio incipiebam incipiam
incipis incipiebas incipies
incipit incipiebat incipiet
incipimus incipiebamus incipiemus
incipitis incipiebatis incipietis
incipiunt incipiebant incipient
PERFECTUM PLUSQUAMPERFECTUM FUTURUM EXACTUM
coepi coeperam coepero
coepisti coeperas coeperis
coepit coeperat coeperit
coepimus coeperamus coeperimus
coepistis coeperatis coeperitis
coeperunt- coepere coeperant coeperint
Aπαρέμφατα:
Praesens Perfectum Futurum
incipere coepisse coepturum-am-um esse coepturos-am-um
Μετοχές:
Praesens Perfectum Futurum
incipiens coeptus-a-um coepturus-a-um
bos- bovis: όνομα ουσιαστικό γ’ κλίσης, γένους αρσενικού· η κλίση του είναι ανώμαλη και έχει ως εξής:
SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS bos boves
GENETIVUS bovis boum- bovum
DATIVUS bovi bobus- bubus
ACCUSATIVUS bovem boves
VOCATIVUS bos boves
ABLATIVUS bove bobus- bubus
coepi= ρήμα ελλειπτικό με αρχικούς χρόνους coepi-,--,--,coepisse. Είναι χρόνου παρακειμένου αλλά έχει ενεστωτική σημασία. Κανονικά στην κλίση του ενεστώτα, παρατατικού, μέλλοντα δανείζεται τύπους από το συνώνυμό του Incipio. To ρήμα στον οριστική κλίνεται ως εξής:
PRAESENS IMPERFECTUM FUTURUM
incipio incipiebam incipiam
incipis incipiebas incipies
incipit incipiebat incipiet
incipimus incipiebamus incipiemus
incipitis incipiebatis incipietis
incipiunt incipiebant incipient
PERFECTUM PLUSQUAMPERFECTUM FUTURUM EXACTUM
coepi coeperam coepero
coepisti coeperas coeperis
coepit coeperat coeperit
coepimus coeperamus coeperimus
coepistis coeperatis coeperitis
coeperunt- coepere coeperant coeperint
Aπαρέμφατα:
Praesens Perfectum Futurum
incipere coepisse coepturum-am-um esse coepturos-am-um
Μετοχές:
Praesens Perfectum Futurum
incipiens coeptus-a-um coepturus-a-um
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ:
pastor: ο ποιμένας, ο βοσκός––πάστορας (προτεστάντης ιερέας)
(ex)traho: τραβάω (έξω)––τρακτέρ
confundo (σουπίνο: confusum): συγχέω––το κομφούζιο (μπερδεμένη κατάσταση)
pastor: ο ποιμένας, ο βοσκός––πάστορας (προτεστάντης ιερέας)
(ex)traho: τραβάω (έξω)––τρακτέρ
confundo (σουπίνο: confusum): συγχέω––το κομφούζιο (μπερδεμένη κατάσταση)