Μάθημα 19ο: Η συνωμοσία του Κατιλίνα
Μετάφραση Κειμένου:
Όταν ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας και ο Γάιος Αντώνιος ήταν ύπατοι, ο Λεύκιος Σέργιος Κατιλίνας, άνδρας παρά πολύ ευγενικής καταγωγής αλλά και πάρα πολύ διεστραμμένου πνεύματος, συνωμότησε κατά της πολιτείας. Τον ακολούθησαν κάποιοι ένδοξοι αλλά φαύλοι άνδρες. Ο Κατιλίνας εκδιώχθηκε από την πόλη από τον Κικέρωνα. Οι σύντροφοί του συνελήφθησαν και στραγγαλίσθηκαν στη φυλακή. Ο ίδιος ο Κατιλίνας με το στρατό του, αφού νικήθηκε στη μάχη από τον Αντώνιο, τον άλλο ύπατο, σκοτώθηκε. Ο Γάιος Σαλλούστιος παραθέτει ότι πολλοί, ακόμη, Ρωμαίοι στρατιώτες σε εκείνη την φονικότατη μάχη σκοτώθηκαν και πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν βαριά.
Όταν ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας και ο Γάιος Αντώνιος ήταν ύπατοι, ο Λεύκιος Σέργιος Κατιλίνας, άνδρας παρά πολύ ευγενικής καταγωγής αλλά και πάρα πολύ διεστραμμένου πνεύματος, συνωμότησε κατά της πολιτείας. Τον ακολούθησαν κάποιοι ένδοξοι αλλά φαύλοι άνδρες. Ο Κατιλίνας εκδιώχθηκε από την πόλη από τον Κικέρωνα. Οι σύντροφοί του συνελήφθησαν και στραγγαλίσθηκαν στη φυλακή. Ο ίδιος ο Κατιλίνας με το στρατό του, αφού νικήθηκε στη μάχη από τον Αντώνιο, τον άλλο ύπατο, σκοτώθηκε. Ο Γάιος Σαλλούστιος παραθέτει ότι πολλοί, ακόμη, Ρωμαίοι στρατιώτες σε εκείνη την φονικότατη μάχη σκοτώθηκαν και πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν βαριά.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
vir= ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, παράθεση στο υποκείμενο Lucius Sergius Catilina.
generis- ingenii= Απρόθετη γενική ως ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός του υποκειμένου, γενικές της ιδιότητας.
Μarco Tullio Cicerone- Gaio Atonio conculibus: αφαιρετικές απόλυτες, όπου τα ονόματα λαμβάνονται ως υποκείμενα και το consulibus ως κατηγορηματικός προσδιορισμός σε αυτά που δηλώνει την ιδιότητα. Η ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη χρησιμοποιείται για να δηλωθεί ο χρόνος (Εννοείται μια μετοχή sentibus σε πτώση αφαιρετική απόλυτη, στην οποία τα ονόματα θα ήταν τα υποκείμενα και το consulibus το κατηγορούμενο).
In carcere: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της στάσης σε τόπο, προσδιορίζει το ρήμα strangulati sunt.
consule: Ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, παράθεση στο Antonio.
victus: επιρρηματική, χρονική συνημμένη στο υποκείμενο Catilina μετοχή.
proelio: απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηματικός προσδιορισμός του μέσου και προσδιορίζει το victus.
occisos esse- vulneratos esse: ειδικά απαρέμφατα ως αντικείμενα του ρήματος tradit. Υποκείμενό τους είναι το Milites και έχουμε ετεροπροσωπία.
vir= ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, παράθεση στο υποκείμενο Lucius Sergius Catilina.
generis- ingenii= Απρόθετη γενική ως ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός του υποκειμένου, γενικές της ιδιότητας.
Μarco Tullio Cicerone- Gaio Atonio conculibus: αφαιρετικές απόλυτες, όπου τα ονόματα λαμβάνονται ως υποκείμενα και το consulibus ως κατηγορηματικός προσδιορισμός σε αυτά που δηλώνει την ιδιότητα. Η ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη χρησιμοποιείται για να δηλωθεί ο χρόνος (Εννοείται μια μετοχή sentibus σε πτώση αφαιρετική απόλυτη, στην οποία τα ονόματα θα ήταν τα υποκείμενα και το consulibus το κατηγορούμενο).
In carcere: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της στάσης σε τόπο, προσδιορίζει το ρήμα strangulati sunt.
consule: Ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, παράθεση στο Antonio.
victus: επιρρηματική, χρονική συνημμένη στο υποκείμενο Catilina μετοχή.
proelio: απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηματικός προσδιορισμός του μέσου και προσδιορίζει το victus.
occisos esse- vulneratos esse: ειδικά απαρέμφατα ως αντικείμενα του ρήματος tradit. Υποκείμενό τους είναι το Milites και έχουμε ετεροπροσωπία.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
carcer -ris: όνομα ουσιαστικό γ’ κλίσης, γένους αρσενικού. Στον πληθυντικό έχει διαφορετική σημασία και σημαίνει «αφετηρία».
Υπενθυμίζουμε ότι τα αποθετικά ρήματα κλίνονται στην οριστική τους όπως ακριβώς τα μέσα ρήματα.
Oι συντελεσμένοι χρόνοι της παθητικής φωνής κλίνονται με τη μετοχή του παθητικού παρακειμένου+ τους τύπους του ρήματος sum (στον ενεστώτα προκειμένου για τον παρακείμενο, στον παρατατικό για τον υπερσυντέλικο και στον μέλλοντα για τον συντελεσμένο μέλλοντα).
ΚΛΙΣΗ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ
PERFECTUM
amatus-a-um sum deletus-a-um sum lectus-a-um sum auditus-a-um sum
» es » es » es » es
» est » est » est » est
amati- ae- a sumus deleti- ae- a sumus lecti- ae- a sumus auditi- ae- a sumus
» estis » estis » estis » estis
» sunt » sunt » sunt » sunt
ΚΛΙΣΗ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΥ
PLUSQUAMPERFECTUM
amatus-a-um eram deletus-a-um eram lectus-a-um eram auditus-a-um eram
» eras » eras » eras » eras
» erat » erat » erat » erat
amati- ae- a eramus deleti- ae- a eramus lecti- ae- a eramus auditi- ae- a eramus
» eratis » eratis » eratis » eratis
» erant » erant » erant » erant
ΚΛΙΣΗ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΑ
FUTURUM EXACTUM
amatus-a-um ero deletus-a-um ero lectus-a-um ero auditus-a-um ero
» eris » eris » eris » eris
» erit » erit » erit » erit
amati- ae- a erimus deleti- ae- a erimus lecti- ae- a erimus auditi- ae- a erimus
» eritis » eritis » eritis » eritis
» erunt » erunt » erunt » erunt
carcer -ris: όνομα ουσιαστικό γ’ κλίσης, γένους αρσενικού. Στον πληθυντικό έχει διαφορετική σημασία και σημαίνει «αφετηρία».
Υπενθυμίζουμε ότι τα αποθετικά ρήματα κλίνονται στην οριστική τους όπως ακριβώς τα μέσα ρήματα.
Oι συντελεσμένοι χρόνοι της παθητικής φωνής κλίνονται με τη μετοχή του παθητικού παρακειμένου+ τους τύπους του ρήματος sum (στον ενεστώτα προκειμένου για τον παρακείμενο, στον παρατατικό για τον υπερσυντέλικο και στον μέλλοντα για τον συντελεσμένο μέλλοντα).
ΚΛΙΣΗ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ
PERFECTUM
amatus-a-um sum deletus-a-um sum lectus-a-um sum auditus-a-um sum
» es » es » es » es
» est » est » est » est
amati- ae- a sumus deleti- ae- a sumus lecti- ae- a sumus auditi- ae- a sumus
» estis » estis » estis » estis
» sunt » sunt » sunt » sunt
ΚΛΙΣΗ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΥ
PLUSQUAMPERFECTUM
amatus-a-um eram deletus-a-um eram lectus-a-um eram auditus-a-um eram
» eras » eras » eras » eras
» erat » erat » erat » erat
amati- ae- a eramus deleti- ae- a eramus lecti- ae- a eramus auditi- ae- a eramus
» eratis » eratis » eratis » eratis
» erant » erant » erant » erant
ΚΛΙΣΗ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΑ
FUTURUM EXACTUM
amatus-a-um ero deletus-a-um ero lectus-a-um ero auditus-a-um ero
» eris » eris » eris » eris
» erit » erit » erit » erit
amati- ae- a erimus deleti- ae- a erimus lecti- ae- a erimus auditi- ae- a erimus
» eritis » eritis » eritis » eritis
» erunt » erunt » erunt » erunt
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΟΜΑΛΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
Ο υπερθετικός βαθμός των επιθέτων σχηματίζεται αν αφαιρέσουμε από το επιθετικό θέμα την κατάληξη της γενικής του ενικού και προσθέτοντας τις καταλήξεις -issimus-a-um. Είναι προφανές ότι ο υπερθετικός κλίνεται όπως τα δευτερόκλιτα και πρωτόκλιτα επίθετα θετικού βαθμού:
pravus-a-um => pravissimus -a-um
nobilis-is-e => nobilissimus -a-um
Ο υπερθετικός βαθμός των επιθέτων σχηματίζεται αν αφαιρέσουμε από το επιθετικό θέμα την κατάληξη της γενικής του ενικού και προσθέτοντας τις καταλήξεις -issimus-a-um. Είναι προφανές ότι ο υπερθετικός κλίνεται όπως τα δευτερόκλιτα και πρωτόκλιτα επίθετα θετικού βαθμού:
pravus-a-um => pravissimus -a-um
nobilis-is-e => nobilissimus -a-um
ΚΛΙΣΗ ΑΟΡΙΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ alter-altera-alterum
SINGULARIS
NOMINATIVUS alter altera alterum
GENETIVUS alterius alterius alterius
DATIVUS alteri alteri alteri
ACCUSATIVUS alterum alteram alterum
VOCATIVUS -- -- --
ABLATIVUS altero altera altero
PLURALIS
NOMINATIVUS alteri alterae altera
GENETIVUS alterorum alterarum alterorum
DATIVUS alteris alteris alteris
ACCUSATIVUS alteros alteras altera
VOCATIVUS -- -- --
ABLATIVUS alteris alteris alteris
SINGULARIS
NOMINATIVUS alter altera alterum
GENETIVUS alterius alterius alterius
DATIVUS alteri alteri alteri
ACCUSATIVUS alterum alteram alterum
VOCATIVUS -- -- --
ABLATIVUS altero altera altero
PLURALIS
NOMINATIVUS alteri alterae altera
GENETIVUS alterorum alterarum alterorum
DATIVUS alteris alteris alteris
ACCUSATIVUS alteros alteras altera
VOCATIVUS -- -- --
ABLATIVUS alteris alteris alteris
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
pravus: διεστραμμένος––μπράβος
socius: σύντροφος––σοσιαλισμός
pugna: μάχη––μπουνιά
pravus: διεστραμμένος––μπράβος
socius: σύντροφος––σοσιαλισμός
pugna: μάχη––μπουνιά