29. Ο Οκταβιανός, ο παπουτσής και το κοράκι
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
Όταν ο Οκταβιανός, μετά την νίκη στο Άκτιο, επέστρεφε στην Ρώμη, κάποιος άνθρωπος πήγε να τον συναντήσει κρατώντας ένα κοράκι· το είχε μάθει να λέει τα εξής: «Χαίρε Καίσαρα, νικητή, αυτοκράτορα». Ο Καίσαρας ενδιαφέρθηκε πολύ να αγοράσει το κοράκι· το αγόρασε λοιπόν για είκοσι χιλιάδες σηστέρτιους. Αυτό τα παράδειγμα, παρακίνησε κάποιο παπουτσή να μάθει σ’ ένα κοράκι παρόμοιο χαιρετισμό. Για πολύ καιρό κοπίαζε μάταια· κάθε φορά που το πουλί δεν απαντούσε, ο παπουτσής συνήθιζε να λέει: «Κρίμα στον κόπο μου». Επιτέλους κάποτε το κοράκι έμαθε τον χαιρετισμό και ο παπουτσής, που επιθυμούσε χρήματα το έφερε στον Καίσαρα. Αφού ο Καίσαρας άκουσε τον χαιρετισμό είπε: «Στο σπίτι ακούω αρκετούς τέτοιους χαιρετισμούς». Τότε το κοράκι θυμήθηκε τα λόγια του αφεντικού του: «Κρίμα στον κόπο μου». Σ’ αυτά τα λόγια ο Καίσαρας γέλασε και αγόρασε το πουλί τόσο, όσο δεν είχε αγοράσει κανένα μέχρι τότε.
Όταν ο Οκταβιανός, μετά την νίκη στο Άκτιο, επέστρεφε στην Ρώμη, κάποιος άνθρωπος πήγε να τον συναντήσει κρατώντας ένα κοράκι· το είχε μάθει να λέει τα εξής: «Χαίρε Καίσαρα, νικητή, αυτοκράτορα». Ο Καίσαρας ενδιαφέρθηκε πολύ να αγοράσει το κοράκι· το αγόρασε λοιπόν για είκοσι χιλιάδες σηστέρτιους. Αυτό τα παράδειγμα, παρακίνησε κάποιο παπουτσή να μάθει σ’ ένα κοράκι παρόμοιο χαιρετισμό. Για πολύ καιρό κοπίαζε μάταια· κάθε φορά που το πουλί δεν απαντούσε, ο παπουτσής συνήθιζε να λέει: «Κρίμα στον κόπο μου». Επιτέλους κάποτε το κοράκι έμαθε τον χαιρετισμό και ο παπουτσής, που επιθυμούσε χρήματα το έφερε στον Καίσαρα. Αφού ο Καίσαρας άκουσε τον χαιρετισμό είπε: «Στο σπίτι ακούω αρκετούς τέτοιους χαιρετισμούς». Τότε το κοράκι θυμήθηκε τα λόγια του αφεντικού του: «Κρίμα στον κόπο μου». Σ’ αυτά τα λόγια ο Καίσαρας γέλασε και αγόρασε το πουλί τόσο, όσο δεν είχε αγοράσει κανένα μέχρι τότε.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. «cum Οctavianus......rediret»: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, η οποία λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα της κύριας πρότασης occurit. Εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο cum για να δηλωθεί η βαθύτερη σχέση μεταξύ κύριας και δευτερεύουσας, μια σχέση αιτίας (δευτερεύουσα πρόταση) και αιτιατού (κύρια πρόταση), και να περιγραφεί η χρονική ευκαιρία ή οι χρονικές περιστάσεις στο πλαίσιο των οποίων συντελείται η πράξη της κύριας πρότασης. Εκφέρεται με υποτακτική για να δηλωθεί μια υποκειμενική κατάσταση, και ακολουθεί τους κανόνες ακολουθίας των χρόνων, δηλ. χρόνου παρατατικού, μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (οccurit= παρακείμενος με σημασία αορίστου) για να δηλωθεί το σύγχρονο στο παρελθόν.
2. «ut corvum.......salutationem»: δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση. Εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut. Εκφέρεται σύμφωνα με τους κανόνες ιδιόμορφης ακολουθίας των χρόνων, γιατί η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή που πιθανώς πραγματοποιείται: δηλ. ιδιμόμορφος συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας με υποτακτική παρατατικού μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (incitavit=παρακείμενος με σημασία αορίστου) για το παρελθόν. Λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο του δίπτωτου ρήματος της κύριας πρότασης incitavit.
3. «quotiescumque......respondebat»: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο απαρέμφατο της κύριας πρότασης dicere (τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος solebat) Εισάγεται με τον επαναληπτικό, χρονικό σύνδεσμο cum για να δηλωθεί η αόριστη επανάληψη και γιατί η πράξη μας ενδιαφέρει από καθαρά χρονική άποψη. Εκφέρεται με οριστική παρατατικού, μετά από οριστική παρατατικού (=το απαρέμφατο dicere, εξαρτάται από τον παρατατικό solebat) για να δηλωθεί η αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
4. «quanti......emerat»: δευτερεύουσα αναφορική παραβολική πρόταση, εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία ουδετέρου γένους quanti (παραβολικο ζεύγος τους tanti). Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί μια σύγκριση ισότητας επί ποσότητα καθώς και αντικειμενική πραγματικότητα (η σύγκριση αφορά δύο καταστάσεις που είναι η θεωρούνται αντικειμενική πραγματικότητα), χρόνου υπερσυντελίκου για το παρελθόν (προτερόχρονο σε σχέση με την κύρια). Η πρόταση λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο tanti αλλά έχει και επιρρηματική σημασία.
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. «cum Οctavianus......rediret»: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, η οποία λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα της κύριας πρότασης occurit. Εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο cum για να δηλωθεί η βαθύτερη σχέση μεταξύ κύριας και δευτερεύουσας, μια σχέση αιτίας (δευτερεύουσα πρόταση) και αιτιατού (κύρια πρόταση), και να περιγραφεί η χρονική ευκαιρία ή οι χρονικές περιστάσεις στο πλαίσιο των οποίων συντελείται η πράξη της κύριας πρότασης. Εκφέρεται με υποτακτική για να δηλωθεί μια υποκειμενική κατάσταση, και ακολουθεί τους κανόνες ακολουθίας των χρόνων, δηλ. χρόνου παρατατικού, μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (οccurit= παρακείμενος με σημασία αορίστου) για να δηλωθεί το σύγχρονο στο παρελθόν.
2. «ut corvum.......salutationem»: δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση. Εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut. Εκφέρεται σύμφωνα με τους κανόνες ιδιόμορφης ακολουθίας των χρόνων, γιατί η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή που πιθανώς πραγματοποιείται: δηλ. ιδιμόμορφος συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας με υποτακτική παρατατικού μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (incitavit=παρακείμενος με σημασία αορίστου) για το παρελθόν. Λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο του δίπτωτου ρήματος της κύριας πρότασης incitavit.
3. «quotiescumque......respondebat»: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο απαρέμφατο της κύριας πρότασης dicere (τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος solebat) Εισάγεται με τον επαναληπτικό, χρονικό σύνδεσμο cum για να δηλωθεί η αόριστη επανάληψη και γιατί η πράξη μας ενδιαφέρει από καθαρά χρονική άποψη. Εκφέρεται με οριστική παρατατικού, μετά από οριστική παρατατικού (=το απαρέμφατο dicere, εξαρτάται από τον παρατατικό solebat) για να δηλωθεί η αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
4. «quanti......emerat»: δευτερεύουσα αναφορική παραβολική πρόταση, εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία ουδετέρου γένους quanti (παραβολικο ζεύγος τους tanti). Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί μια σύγκριση ισότητας επί ποσότητα καθώς και αντικειμενική πραγματικότητα (η σύγκριση αφορά δύο καταστάσεις που είναι η θεωρούνται αντικειμενική πραγματικότητα), χρόνου υπερσυντελίκου για το παρελθόν (προτερόχρονο σε σχέση με την κύρια). Η πρόταση λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο tanti αλλά έχει και επιρρηματική σημασία.
ΠΛΑΓΙΕΣ ΠΤΩΣΕΙΣ: Η ΓΕΝΙΚΗ
Η γενική πτώση της λατινικής, συνοδεύει:
α) ουσιαστικά και σε αυτή την περίπτωση είναι:
1ον) υποκειμενική- αντικειμενική (=τρέπουμε το ουσιαστικό που προσδιορίζει η γενική σε ρήμα και βλέπουμε αν το ουσιαστικό που είναι σε γενική μπορεί να λάβει θέση υποκειμένου ή αντικειμένου)
2ον) διαιρετική (=όταν δηλώνει ότι το ουσιαστικό είναι μέρος ενός συνόλου)
3ον) επεξηγηματική (=όταν αντί αυτής μπορεί να υπάρχει ομοιόπτωτος προσδιορισμός ως επεξήγηση, δηλ. απαραίτητος προσδιορισμός του ουσιαστικού. Συνήθως είναι η γενική μετά τα ουσιαστικά: nomen, vox, virtus. Μεταφράζεται συνήθως σαν ονομαστική ή γενική)
4ον) κτητική (=όταν φανερώνει κτήση-κατοχή)
5ον) της ιδιότητας (=δείχνει χαρακτηριστικό του ουσιαστικού, χρόνο, ύλη, γνώρισμα κ.α.).
β) ρήματα και χαρακτηρίζεται ως
1ον) γενική της αξίας (=μετά από ρήματα που σημαίνουν αγοράζω, εκτιμώ, πουλώ, υπολογίζω καθώς και μετά από το sum.)H γενική αυτή δηλώνει την αφηρημένη αξία (ηθική ή υλική), η συγκεκριμένη αξία δηλώνεται με αφαιρετική της αξίας.
2ον) του εγκλήματος (=μετά από ρήματα που σημαίνουν κατηγορώ, καταδικάζω. Η ποινή που επιβάλλεται σε κάποιον δηλώνεται με αφαιρετική της ποινής, εξαίρεση το capitis =σε θάνατο).
3ον) του ενδιαφερομένου προσώπου (=μετά από τo ρήμα interest, αυτό που ενδιαφέρει το πρόσωπο εκφέρεται με απαρέμφατο ή ουσιαστική δευτερεύουσα πρόταση ή ουδέτερο αντωνυμίας)
4ον) γενική του πράγματος (=μετά από τα απρόσωπα ρήματα paenitet= μετανιώνω, pudet= ντρέπομαι, miseret= λυπάμαι, taedet= απεχθάνομαι. Δίπλα σε αυτά τα ρήματα υπάρχει και μια αιτιατική που δηλώνει το πρόσωπο που μετανιώνει, λυπάται κ.λ.π.)
5ον) του χαρακτηριστικού γνωρίσματος (=δίπλα από το ρήμα sum)
6ον) γενική ως συμπλήρωμα (δίπλα συνήθως σε ρήματα μνήμης, λήθης).
γ) επίθετα και ονομάζεται γενική ως συμπλήρωμα επιθέτων (μετά από επίθετα που σημαίνουν, επιθυμία, εμπειρία, γνώση, μνήμη, πλησμονή και τα αντίθετά τους).
δ) επιρρήματα και τότε είναι διαιρετική.
Σημείωση: γενική διαιρετική έχουμε και a) με ουδέτερες αντωνυμίες (tantum), ή ουδέτερα επίθετα (multum, plus, paulum, minus) b) ουδέτερο αντωνυμίας που χρησιμοποιείται σαν ουσιαστικό (id, hoc, idem, nihil, quid) c) με τα ποσοτικά επιρρήματα (satis, nimis, abunde) d)με τα τοπικά επιρρήματα (eo, hoc, ubi, quo) e) με τα χρονικά επιρρήματα (tum, tunc).
Η γενική πτώση της λατινικής, συνοδεύει:
α) ουσιαστικά και σε αυτή την περίπτωση είναι:
1ον) υποκειμενική- αντικειμενική (=τρέπουμε το ουσιαστικό που προσδιορίζει η γενική σε ρήμα και βλέπουμε αν το ουσιαστικό που είναι σε γενική μπορεί να λάβει θέση υποκειμένου ή αντικειμένου)
2ον) διαιρετική (=όταν δηλώνει ότι το ουσιαστικό είναι μέρος ενός συνόλου)
3ον) επεξηγηματική (=όταν αντί αυτής μπορεί να υπάρχει ομοιόπτωτος προσδιορισμός ως επεξήγηση, δηλ. απαραίτητος προσδιορισμός του ουσιαστικού. Συνήθως είναι η γενική μετά τα ουσιαστικά: nomen, vox, virtus. Μεταφράζεται συνήθως σαν ονομαστική ή γενική)
4ον) κτητική (=όταν φανερώνει κτήση-κατοχή)
5ον) της ιδιότητας (=δείχνει χαρακτηριστικό του ουσιαστικού, χρόνο, ύλη, γνώρισμα κ.α.).
β) ρήματα και χαρακτηρίζεται ως
1ον) γενική της αξίας (=μετά από ρήματα που σημαίνουν αγοράζω, εκτιμώ, πουλώ, υπολογίζω καθώς και μετά από το sum.)H γενική αυτή δηλώνει την αφηρημένη αξία (ηθική ή υλική), η συγκεκριμένη αξία δηλώνεται με αφαιρετική της αξίας.
2ον) του εγκλήματος (=μετά από ρήματα που σημαίνουν κατηγορώ, καταδικάζω. Η ποινή που επιβάλλεται σε κάποιον δηλώνεται με αφαιρετική της ποινής, εξαίρεση το capitis =σε θάνατο).
3ον) του ενδιαφερομένου προσώπου (=μετά από τo ρήμα interest, αυτό που ενδιαφέρει το πρόσωπο εκφέρεται με απαρέμφατο ή ουσιαστική δευτερεύουσα πρόταση ή ουδέτερο αντωνυμίας)
4ον) γενική του πράγματος (=μετά από τα απρόσωπα ρήματα paenitet= μετανιώνω, pudet= ντρέπομαι, miseret= λυπάμαι, taedet= απεχθάνομαι. Δίπλα σε αυτά τα ρήματα υπάρχει και μια αιτιατική που δηλώνει το πρόσωπο που μετανιώνει, λυπάται κ.λ.π.)
5ον) του χαρακτηριστικού γνωρίσματος (=δίπλα από το ρήμα sum)
6ον) γενική ως συμπλήρωμα (δίπλα συνήθως σε ρήματα μνήμης, λήθης).
γ) επίθετα και ονομάζεται γενική ως συμπλήρωμα επιθέτων (μετά από επίθετα που σημαίνουν, επιθυμία, εμπειρία, γνώση, μνήμη, πλησμονή και τα αντίθετά τους).
δ) επιρρήματα και τότε είναι διαιρετική.
Σημείωση: γενική διαιρετική έχουμε και a) με ουδέτερες αντωνυμίες (tantum), ή ουδέτερα επίθετα (multum, plus, paulum, minus) b) ουδέτερο αντωνυμίας που χρησιμοποιείται σαν ουσιαστικό (id, hoc, idem, nihil, quid) c) με τα ποσοτικά επιρρήματα (satis, nimis, abunde) d)με τα τοπικά επιρρήματα (eo, hoc, ubi, quo) e) με τα χρονικά επιρρήματα (tum, tunc).
ΕΜΠΡΟΘΕΤΟΙ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ (συνέχεια)
Γ. ΤΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
Η αναφορά στα λατινικά δηλώνεται εμπρόθετα με de+ αφαιρετική
Δ. ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ
1. Το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο δηλώνεται με: ob/ per/ proper + αιτιατική, de/ ex/ pro/ in/ prae+ αφαιρετική, gradia/causa+ γενική.
2. Το εσωτερικό αναγκαστικό αίτιο: δηλώνεται με ob/ per/ propre + αφαιρετική ή με μετοχή παρακειμένου
3. Το ποιητικό αίτιο: δηλώνεται με a, ab + αφαιρετική (προκειμένου για έμψυχα, ενώ για άψυχα με απρόθετη αφαιρετική)
4. Το τελικό αίτιο- σκοπός: δηλώνεται με gratia/ causa +γενική γερουνδιακού, ad +αιτιατική γερουνδίου ή γερουνδιακού και in+ αιτιατική αφηρημένου ουσιαστικού.
Σημειώσεις:
α) Η εχθρική διάθεση ή η εναντίωση, δηλώνεται με contra+ αιτιατική.
β) Η συνοδεία με cum+ αφαιρετική
γ) Η καταγωγή με 1) ex/ e+ αφαιρετική, αν πρόκειται για κοντινή καταγωγή, 2) με a/ ab+ αφαιρετική, αν πρόκειται για μακρινή καταγωγή και 3) με απλή αφαιρετική, για καταγωγή από γονείς.
δ) Η πρόθεση inter+ αιτιατική δηλώνει την αλληλοπάθεια.
Γ. ΤΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
Η αναφορά στα λατινικά δηλώνεται εμπρόθετα με de+ αφαιρετική
Δ. ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ
1. Το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο δηλώνεται με: ob/ per/ proper + αιτιατική, de/ ex/ pro/ in/ prae+ αφαιρετική, gradia/causa+ γενική.
2. Το εσωτερικό αναγκαστικό αίτιο: δηλώνεται με ob/ per/ propre + αφαιρετική ή με μετοχή παρακειμένου
3. Το ποιητικό αίτιο: δηλώνεται με a, ab + αφαιρετική (προκειμένου για έμψυχα, ενώ για άψυχα με απρόθετη αφαιρετική)
4. Το τελικό αίτιο- σκοπός: δηλώνεται με gratia/ causa +γενική γερουνδιακού, ad +αιτιατική γερουνδίου ή γερουνδιακού και in+ αιτιατική αφηρημένου ουσιαστικού.
Σημειώσεις:
α) Η εχθρική διάθεση ή η εναντίωση, δηλώνεται με contra+ αιτιατική.
β) Η συνοδεία με cum+ αφαιρετική
γ) Η καταγωγή με 1) ex/ e+ αφαιρετική, αν πρόκειται για κοντινή καταγωγή, 2) με a/ ab+ αφαιρετική, αν πρόκειται για μακρινή καταγωγή και 3) με απλή αφαιρετική, για καταγωγή από γονείς.
δ) Η πρόθεση inter+ αιτιατική δηλώνει την αλληλοπάθεια.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
eum:άμεσο αντικείμενο στο ρήμα instiduerat, και υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου και έμμεσου αντικειμένου του ρήματος dicere (ετεροπροσωπία).
haec: σύστοιχο αντικείμενο του τελικού απαρεμφάτου dicere (εννοείται haec verba).
Caesaris: γενική του ενδιαφερόμενου προσώπου, δίπλα στο απρόσωπο interfuit.
sestertium: γενική διαιρετική ή του περιεχομένου, εξαρτώμενη από την απρόθετη αφαιρετική της αξίας milibus.
sutorem: άμεσο αντικείμενο (αιτιατική του προσώπου), του διπτώτου ρήματος incitavit.
cupidus: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο υποκείμενο του κίνησης σημαντικού ρήματος.
tamdem: επίρρημα του χρόνου, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα didicit.
satis: επίρρημα του ποσού, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα audio.
salutationum: γενική διαιρετική δίπλα στο ποσοτικό επίρρημα satis.
ad verba: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα risit, που δηλώνει την αναφορά.
nullam: αντικείμενο στο ρήμα emerat
victor: παράθεση στην κλητική προσφώνηση Caesar.
imperator: ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός στο victor.
venit in mentem: απρόσωπη έκφραση.
corvo: απρόθετη δοτική, ως δοτική προσωπική του εμψύχου. Λογικό υποκείμενο της απρόσωπης έκφρασης.
verborum: γενική του αντικειμένου, που εξαρτάται από την απρόσωπη έκφραση (συμπλήρωμά της).
domini: γενική υποκειμενική, ως ετερόπτωτος προσδιορισμός στο ουσιαστικό verborum.
eum:άμεσο αντικείμενο στο ρήμα instiduerat, και υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου και έμμεσου αντικειμένου του ρήματος dicere (ετεροπροσωπία).
haec: σύστοιχο αντικείμενο του τελικού απαρεμφάτου dicere (εννοείται haec verba).
Caesaris: γενική του ενδιαφερόμενου προσώπου, δίπλα στο απρόσωπο interfuit.
sestertium: γενική διαιρετική ή του περιεχομένου, εξαρτώμενη από την απρόθετη αφαιρετική της αξίας milibus.
sutorem: άμεσο αντικείμενο (αιτιατική του προσώπου), του διπτώτου ρήματος incitavit.
cupidus: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο υποκείμενο του κίνησης σημαντικού ρήματος.
tamdem: επίρρημα του χρόνου, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα didicit.
satis: επίρρημα του ποσού, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα audio.
salutationum: γενική διαιρετική δίπλα στο ποσοτικό επίρρημα satis.
ad verba: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα risit, που δηλώνει την αναφορά.
nullam: αντικείμενο στο ρήμα emerat
victor: παράθεση στην κλητική προσφώνηση Caesar.
imperator: ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός στο victor.
venit in mentem: απρόσωπη έκφραση.
corvo: απρόθετη δοτική, ως δοτική προσωπική του εμψύχου. Λογικό υποκείμενο της απρόσωπης έκφρασης.
verborum: γενική του αντικειμένου, που εξαρτάται από την απρόσωπη έκφραση (συμπλήρωμά της).
domini: γενική υποκειμενική, ως ετερόπτωτος προσδιορισμός στο ουσιαστικό verborum.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΚΛΙΣΗ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑΣ uter-utra-utrum (=ποιος-ά-ό από τους δύο)
SINGULARIS
NOMINATIVUS uter utra utrum
GENETIVUS utrius utrius utrius
DATIVUS utri utri utri
ACCUSATIVUS utrum utram utrum
ABLATIVUS utro utra utro
PLURALIS
NOMINATIVUS utri utrae utra
GENETIVUS utrorum utrarum utrorum
DATIVUS utris utris utris
ACCUSATIVUS utros utras utra
ABLATIVUS utris utruis utruis
H αντωνυμία qualis-is-e (= όποιος, -α-ο) κλίνεται σαν τριτόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο.
Η αντωνυμία quantus-a-um (=όσος-η-ο) κλίνεται όπως τα δευτερόκλιτα, τρικατάληκτα επίθετα.
ΚΛΙΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑΣ quis, quid (=ποιός-α-ο;)
SINGULARIS
NOMINATIVUS quis quis quid
GENETIVUS cuius cuius cuius
DATIVUS cui cui cui
ACCUSATIVUS quem quem quid
ABLATIVUS quo quo quo
PLURALIS
NOMINATIVUS qui quae quae
GENETIVUS quorum quarum quorum
DATIVUS quibus quibus quibus
ACCUSATIVUS quos quas quae
ABLATIVUS quibus quibus quibus
Oι υπόλοιπες ερωτηματικές κλίνονται όπως οι αναφορικές αντωνυμίες.
ΚΛΙΣΗ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑΣ uter-utra-utrum (=ποιος-ά-ό από τους δύο)
SINGULARIS
NOMINATIVUS uter utra utrum
GENETIVUS utrius utrius utrius
DATIVUS utri utri utri
ACCUSATIVUS utrum utram utrum
ABLATIVUS utro utra utro
PLURALIS
NOMINATIVUS utri utrae utra
GENETIVUS utrorum utrarum utrorum
DATIVUS utris utris utris
ACCUSATIVUS utros utras utra
ABLATIVUS utris utruis utruis
H αντωνυμία qualis-is-e (= όποιος, -α-ο) κλίνεται σαν τριτόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο.
Η αντωνυμία quantus-a-um (=όσος-η-ο) κλίνεται όπως τα δευτερόκλιτα, τρικατάληκτα επίθετα.
ΚΛΙΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑΣ quis, quid (=ποιός-α-ο;)
SINGULARIS
NOMINATIVUS quis quis quid
GENETIVUS cuius cuius cuius
DATIVUS cui cui cui
ACCUSATIVUS quem quem quid
ABLATIVUS quo quo quo
PLURALIS
NOMINATIVUS qui quae quae
GENETIVUS quorum quarum quorum
DATIVUS quibus quibus quibus
ACCUSATIVUS quos quas quae
ABLATIVUS quibus quibus quibus
Oι υπόλοιπες ερωτηματικές κλίνονται όπως οι αναφορικές αντωνυμίες.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
Actiacam: επίθετο θετικού βαθμού, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής, του τρικατάληκτου επιθέτου actiacus-a-um. Δεν έχει παραθετικά.
οccurit: ρήμα, φωνής ενεργητικής, χρόνου παρακειμένου, έγκλισης οριστικής, αριθμού ενικού, προσώπου τρίτου, του ρήματος γ΄ συζυγίας occurro-occurri+occucurri, occursum, occurrere.
satis: επίρρημα, βαθμού θετικού. Έχει μόνο συγκριτικό: satius.
diu: επίρρημα χρονικό, πρόκειται για παλαιότερη τοπική πτώση του ουσιαστικού dies. (βαθμοί: diutius, diutissime).
sestertius: όνομα ουσιαστικό δεύτερης κλίσης. Στην γενική πληθυντικού έχει δύο τύπους sestertium, sestertiorum.
οpera-ae: Στον ενικό σημαίνει εργασία, κόπος. Στον πληθυντικό operae-arum, σημαίνει εργάτες, μισθωτοί.
ave: ρήμα, φωνής ενεργητικής, χρόνου ενεστώτα, έγκλισης προστακτικής, αριθμού ενικού, προσώπου δευτέρου, του ελλειπτικού ρήματος aveo, -, -, avere (havere). (Εύχρηστοι τύποι προστακτικής ενεστώτα: β΄ ενικ. ave-have, β΄ πληθ. avete-havete. Προστακτική μέλλοντα με σημασία ενεστώτα: β΄ενικ. aveto-haveto.
Actiacam: επίθετο θετικού βαθμού, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής, του τρικατάληκτου επιθέτου actiacus-a-um. Δεν έχει παραθετικά.
οccurit: ρήμα, φωνής ενεργητικής, χρόνου παρακειμένου, έγκλισης οριστικής, αριθμού ενικού, προσώπου τρίτου, του ρήματος γ΄ συζυγίας occurro-occurri+occucurri, occursum, occurrere.
satis: επίρρημα, βαθμού θετικού. Έχει μόνο συγκριτικό: satius.
diu: επίρρημα χρονικό, πρόκειται για παλαιότερη τοπική πτώση του ουσιαστικού dies. (βαθμοί: diutius, diutissime).
sestertius: όνομα ουσιαστικό δεύτερης κλίσης. Στην γενική πληθυντικού έχει δύο τύπους sestertium, sestertiorum.
οpera-ae: Στον ενικό σημαίνει εργασία, κόπος. Στον πληθυντικό operae-arum, σημαίνει εργάτες, μισθωτοί.
ave: ρήμα, φωνής ενεργητικής, χρόνου ενεστώτα, έγκλισης προστακτικής, αριθμού ενικού, προσώπου δευτέρου, του ελλειπτικού ρήματος aveo, -, -, avere (havere). (Εύχρηστοι τύποι προστακτικής ενεστώτα: β΄ ενικ. ave-have, β΄ πληθ. avete-havete. Προστακτική μέλλοντα με σημασία ενεστώτα: β΄ενικ. aveto-haveto.