Τα ήθη των Αρχαίων Ρωμαίων
Μετάφραση Κειμένου:
Στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια και(αλλά) ελάχιστη πλεονεξία. Οι Ρωμαίοι ήταν γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών, αλλά οικονόμοι στην ιδιωτική τους ζωή. Συναγωνίζονταν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα. Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με τόλμη και αποκτούσαν συμμαχίες με ευεργεσίες. Οι εκλεγμένοι φρόντιζαν για την πατρίδα· υπήρχε σε αυτούς σώμα αδύναμο από τα χρόνια αλλά πνεύμα δυνατό εξ αιτίας της σοφίας.
Στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια και(αλλά) ελάχιστη πλεονεξία. Οι Ρωμαίοι ήταν γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών, αλλά οικονόμοι στην ιδιωτική τους ζωή. Συναγωνίζονταν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα. Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με τόλμη και αποκτούσαν συμμαχίες με ευεργεσίες. Οι εκλεγμένοι φρόντιζαν για την πατρίδα· υπήρχε σε αυτούς σώμα αδύναμο από τα χρόνια αλλά πνεύμα δυνατό εξ αιτίας της σοφίας.
Συντακτικές Παρατηρήσεις
maxima/minima: α) είτε επιθετικοί προσδιορισμοί στα concordia και avaritia αντιστοίχως, όταν το erat θεωρήσουμε ότι έχει υπαρκτική σημασία είτε β) είτε κατηγορούμενα στα concordia και avaritia αντιστοίχως, μέσω του erat αν το θεωρήσουμε συνδετικό.
apud Romanos: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο και ειδικότερα του πλησίον, προσδιορίζει το ρήμα erat.
in supliciis: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει την αναφορά, προσδιορίζει το ρήμα erant.
deorum: Γενική αντικειμενική, ως ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμό στο supliciis.
domi: Επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο, προσδιορίζει το ρήμα erant.
iustitia: Αφαιρετική επιρρηματικά λαμβανόμενη που δηλώνει την αναφορά, προσδιορίζει το ρήμα certabant.
inter se: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει την αλληλοπάθεια, προσδιορίζει το ρήμα certabant.
in bello: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει χρονικό εντοπισμό, προσδιορίζει το ρήμα propulsabant.
audacia: Αφαιρετική επιρρηματικά λαμβανόμενη που δηλώνει τον τρόπο, προσδιορίζει το ρήμα propulsabant.
beneficiis: Αφαιρετική επιρρηματικά λαμβανόμενη που δηλώνει το μέσο, προσδιορίζει το ρήμα parabant.
patriae: a) Αντικείμενο στο consultabant (φροντίδας σημαντικό ρήμα) ή b) Λειτουργεί και ως δοτική προσωπική χαριστική.
eis: Δοτική προσωπική κτητική, συνάπτεται με το εννοούμενο erat.
ex annis: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο, προσδιορίζει το ρήμα erat.
infirmum, validum: Επιρρηματικά κατηγορούμενα του τρόπου, αποδίδεται το infirmum στο corpus και το validum στο ingenium.
propter sapientiam: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο, προσδιορίζει το ρήμα erat.
maxima/minima: α) είτε επιθετικοί προσδιορισμοί στα concordia και avaritia αντιστοίχως, όταν το erat θεωρήσουμε ότι έχει υπαρκτική σημασία είτε β) είτε κατηγορούμενα στα concordia και avaritia αντιστοίχως, μέσω του erat αν το θεωρήσουμε συνδετικό.
apud Romanos: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο και ειδικότερα του πλησίον, προσδιορίζει το ρήμα erat.
in supliciis: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει την αναφορά, προσδιορίζει το ρήμα erant.
deorum: Γενική αντικειμενική, ως ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμό στο supliciis.
domi: Επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο, προσδιορίζει το ρήμα erant.
iustitia: Αφαιρετική επιρρηματικά λαμβανόμενη που δηλώνει την αναφορά, προσδιορίζει το ρήμα certabant.
inter se: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει την αλληλοπάθεια, προσδιορίζει το ρήμα certabant.
in bello: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει χρονικό εντοπισμό, προσδιορίζει το ρήμα propulsabant.
audacia: Αφαιρετική επιρρηματικά λαμβανόμενη που δηλώνει τον τρόπο, προσδιορίζει το ρήμα propulsabant.
beneficiis: Αφαιρετική επιρρηματικά λαμβανόμενη που δηλώνει το μέσο, προσδιορίζει το ρήμα parabant.
patriae: a) Αντικείμενο στο consultabant (φροντίδας σημαντικό ρήμα) ή b) Λειτουργεί και ως δοτική προσωπική χαριστική.
eis: Δοτική προσωπική κτητική, συνάπτεται με το εννοούμενο erat.
ex annis: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο, προσδιορίζει το ρήμα erat.
infirmum, validum: Επιρρηματικά κατηγορούμενα του τρόπου, αποδίδεται το infirmum στο corpus και το validum στο ingenium.
propter sapientiam: Εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο, προσδιορίζει το ρήμα erat.
Γραμματικές Παρατηρήσεις
apud: πρόθεση + αιτιατική (Romanos).
antiquos: Αιτ. πληθ. αρσ. γένους του επιθέτου β΄ κλίσης antiquus-a-um (συγκρ. antiquior-ior-ius, υπερθ. antiquissimus-a-um).
concordia: δεν σχηματίζει τύπους πληθυντικού ως αφηρημένο ουσιαστικό.
maxima: Ον. εν. του θηλ. γένους υπερθ. βαθμού του επιθέτου β΄κλίσης magnus-a-um (συγκρ. maior-maior-maius, υπερθ. maximus-a-um).
minima: Ον. εν. του θηλ. γένους υπερθ. βαθμού του επιθέτου β΄κλίσης parvus-a-um (συγκρ. minor-minor-minus, υπερθ. minimus-a-um).
in supliciis: πρόθεση + αιτιατική ή αφαιρετική (εδώ έχουμε αφαιρετική [supliciis]). To ουσιαστικό suplicium στον ενικό σημαίνει τιμωρία και στον πληθυντικό ικεσίες, λατρεία.
deorum: Γενική πληθυντικού του ουσ. deus-i, αρσενικού β΄ κλίσης.
magnifici: Ον. πληθ. του αρσ. γένους θετικού βαθμού του επιθέτου β΄ κλίσης magnificus-a-um (συγκρ. magnificentior-ior-ius, υπερθ. magnificentissimus-a-um).
domi: επίρρημα. Πρόκειται για υπόλειμμα αρχαίας τοπικής πτώσης του ουσ. domus-us, θηλυκού δ΄ κλίσης.
parci: Ον. πληθ. αρσ. γένους θετικού βαθμού του επιθέτου β΄ κλίσης parcus-a-um (συγκρ. parcior-ior-ius, υπερθ. parcissimus-a-um).
iustitia: Δεν σχηματίζει πληθυντικό ως αφηρημένο ουσιαστικό.
in bello: πρόθεση + αιτιατική ή αφαιρετική (εδώ έχουμε αφαιρετική [bello])
audacia: Αφαιρετική ενικού του ουσ. audacia-ae, θηλ. α΄ κλίσης. Δεν σχηματίζει πληθυντικό ως αφηρημένο ουσιαστικό.
beneficiis: Αφαιρετική πληθυντικού του ουσ. beneficium-ii(i), ουδ. β΄ κλίσης.
patriae: Δοτική ενικού του ουσ. patria-ae, θηλ. α΄ κλίαης.
eis: Δοτική πληθυντικού του αρσ. γένους της δεικτικής ως επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id.
corpus: Ον. εν. του ουσ. corpus-corporis, ουδ. γ΄ κλίσης.
ex annis: πρόθεση + αφαιρετική (annis: Αφαιρετική πληθυντικού του ουσ. annus-i, αρσ. β΄ κλίσης.
infirmum: Ονομ. ενικού του ουδ. γένους θετικού βαθμού του επιθέτου β΄ κλίσης infirmus-a-um (συγκρ. infirmior-ior-ius, υπερθ. infirmissimus-a-um).
propter sapientiam: πρόθεση + αιτιατική.
validum: Ον. εν. του ουδ. γένους θετικού βαθμού του επιθέτου β΄ κλίσης validus-a-um (συγκρ. validior-ior-ius, υπερθ. validissimus-a-um)
apud: πρόθεση + αιτιατική (Romanos).
antiquos: Αιτ. πληθ. αρσ. γένους του επιθέτου β΄ κλίσης antiquus-a-um (συγκρ. antiquior-ior-ius, υπερθ. antiquissimus-a-um).
concordia: δεν σχηματίζει τύπους πληθυντικού ως αφηρημένο ουσιαστικό.
maxima: Ον. εν. του θηλ. γένους υπερθ. βαθμού του επιθέτου β΄κλίσης magnus-a-um (συγκρ. maior-maior-maius, υπερθ. maximus-a-um).
minima: Ον. εν. του θηλ. γένους υπερθ. βαθμού του επιθέτου β΄κλίσης parvus-a-um (συγκρ. minor-minor-minus, υπερθ. minimus-a-um).
in supliciis: πρόθεση + αιτιατική ή αφαιρετική (εδώ έχουμε αφαιρετική [supliciis]). To ουσιαστικό suplicium στον ενικό σημαίνει τιμωρία και στον πληθυντικό ικεσίες, λατρεία.
deorum: Γενική πληθυντικού του ουσ. deus-i, αρσενικού β΄ κλίσης.
magnifici: Ον. πληθ. του αρσ. γένους θετικού βαθμού του επιθέτου β΄ κλίσης magnificus-a-um (συγκρ. magnificentior-ior-ius, υπερθ. magnificentissimus-a-um).
domi: επίρρημα. Πρόκειται για υπόλειμμα αρχαίας τοπικής πτώσης του ουσ. domus-us, θηλυκού δ΄ κλίσης.
parci: Ον. πληθ. αρσ. γένους θετικού βαθμού του επιθέτου β΄ κλίσης parcus-a-um (συγκρ. parcior-ior-ius, υπερθ. parcissimus-a-um).
iustitia: Δεν σχηματίζει πληθυντικό ως αφηρημένο ουσιαστικό.
in bello: πρόθεση + αιτιατική ή αφαιρετική (εδώ έχουμε αφαιρετική [bello])
audacia: Αφαιρετική ενικού του ουσ. audacia-ae, θηλ. α΄ κλίσης. Δεν σχηματίζει πληθυντικό ως αφηρημένο ουσιαστικό.
beneficiis: Αφαιρετική πληθυντικού του ουσ. beneficium-ii(i), ουδ. β΄ κλίσης.
patriae: Δοτική ενικού του ουσ. patria-ae, θηλ. α΄ κλίαης.
eis: Δοτική πληθυντικού του αρσ. γένους της δεικτικής ως επαναληπτικής αντωνυμίας is, ea, id.
corpus: Ον. εν. του ουσ. corpus-corporis, ουδ. γ΄ κλίσης.
ex annis: πρόθεση + αφαιρετική (annis: Αφαιρετική πληθυντικού του ουσ. annus-i, αρσ. β΄ κλίσης.
infirmum: Ονομ. ενικού του ουδ. γένους θετικού βαθμού του επιθέτου β΄ κλίσης infirmus-a-um (συγκρ. infirmior-ior-ius, υπερθ. infirmissimus-a-um).
propter sapientiam: πρόθεση + αιτιατική.
validum: Ον. εν. του ουδ. γένους θετικού βαθμού του επιθέτου β΄ κλίσης validus-a-um (συγκρ. validior-ior-ius, υπερθ. validissimus-a-um)
Παρατηρήσεις Κειμένου
1. Κατάλογος:
Ουσιαστικά
Α΄ κλίσης: concordia, avaritia, iustitia, patria, audacia, amicitia, sapientia (όλα θηλυκά).
Β΄ κλίσης: Αρσενικά: Romanus, deus (ΠΡΟΣΟΧΗ: Ιδιομορφία στην κλίση, βλ. Γραμματική, ), annus.
Ουδέτερα: supplicium, bellum, periculum, beneficium, ingenium.
Γ΄ κλίσης: corpus-corporis (ουδ.).
Δ΄ κλίσης: domus (Θηλ.).
Επίθετα
=> Τα επίθετα ακολουθούν στον τρόπο κλίσης τα ουσιαστικά (τα επίθετα γένους θηλυκού ακολουθούν τα ουσιαστικά της α΄ κλίσης και τα επίθετα γένους αρσενικού και τα ουδετέρου να ουσιαστικά της α΄ κλίσης).
Δευτερόκλιτα: antiquus -a -um, maximus-a -um (υπερθ. του magnus-a -um), minimus-a -um, (υπερθ. του parvus-a -um), magnificus-a -um, parcus-a -um, delectus-a -um (επιθετικοποιημένη μετοχή παρακειμένου του ρήματος deligo), infirmus-a -um, validus-a -um.
Ρήματα
Α΄ Συζυγία: certo, curo, propulso, paro, consulto.
1. Κατάλογος:
Ουσιαστικά
Α΄ κλίσης: concordia, avaritia, iustitia, patria, audacia, amicitia, sapientia (όλα θηλυκά).
Β΄ κλίσης: Αρσενικά: Romanus, deus (ΠΡΟΣΟΧΗ: Ιδιομορφία στην κλίση, βλ. Γραμματική, ), annus.
Ουδέτερα: supplicium, bellum, periculum, beneficium, ingenium.
Γ΄ κλίσης: corpus-corporis (ουδ.).
Δ΄ κλίσης: domus (Θηλ.).
Επίθετα
=> Τα επίθετα ακολουθούν στον τρόπο κλίσης τα ουσιαστικά (τα επίθετα γένους θηλυκού ακολουθούν τα ουσιαστικά της α΄ κλίσης και τα επίθετα γένους αρσενικού και τα ουδετέρου να ουσιαστικά της α΄ κλίσης).
Δευτερόκλιτα: antiquus -a -um, maximus-a -um (υπερθ. του magnus-a -um), minimus-a -um, (υπερθ. του parvus-a -um), magnificus-a -um, parcus-a -um, delectus-a -um (επιθετικοποιημένη μετοχή παρακειμένου του ρήματος deligo), infirmus-a -um, validus-a -um.
Ρήματα
Α΄ Συζυγία: certo, curo, propulso, paro, consulto.
Κλίση των Ουδετέρων Ουσιαστικών β΄ κλίσης
SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS bell-um bell-a
GENETIVUS bell- i bell-orum
DATIVUS bell-o bell-is
ACCUSATIVUS bell-um bell-a
VOCATIVUS bell-um bell-a
ABLATIVUS bell-o bell-is
Παρατηρήσεις στα ουδέτερα β΄ κλίσης
=> Όσα λήγουν σε -ium έχουν στη γενική δύο τύπους: σε -ii και σε -i. Π.χ. ingenium, γεν. ingenii-ingeni.
SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS bell-um bell-a
GENETIVUS bell- i bell-orum
DATIVUS bell-o bell-is
ACCUSATIVUS bell-um bell-a
VOCATIVUS bell-um bell-a
ABLATIVUS bell-o bell-is
Παρατηρήσεις στα ουδέτερα β΄ κλίσης
=> Όσα λήγουν σε -ium έχουν στη γενική δύο τύπους: σε -ii και σε -i. Π.χ. ingenium, γεν. ingenii-ingeni.
Κλίση της δεικτικής αντωνυμίας is, ea, id (=αυτός)
SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS is ea id ii, ei, i eae ea
GENETIVUS eius eius eius eorum earum eorum
DATIVUS ei ei ei eis, iis, is eis, iis, is eis, iis, is
ACCUSATIVUS eum eam id eos eas ea
VOCATIVUS - - - - - -
ABLATIVUS eo ea eo eis, iis, is eis, iis, is eis, iis, is
=> H αντωνυμία χρησιμοποιείται πολλές φορές ως επαναληπτική.
SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS is ea id ii, ei, i eae ea
GENETIVUS eius eius eius eorum earum eorum
DATIVUS ei ei ei eis, iis, is eis, iis, is eis, iis, is
ACCUSATIVUS eum eam id eos eas ea
VOCATIVUS - - - - - -
ABLATIVUS eo ea eo eis, iis, is eis, iis, is eis, iis, is
=> H αντωνυμία χρησιμοποιείται πολλές φορές ως επαναληπτική.
Kλίση της οριστικής ενεργητικού παρατατικού των ρημάτων α΄ συζυγίας
Σχηματισμός: θέμα (πχ. ama) + πρόσφυμα -ba- + βασικές καταλήξεις.
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
α΄ προσ. ama-ba-m ama-ba-mus
β΄ προσ. ama-ba-s ama-ba-tis
γ΄ προσ. ama-ba-t ama-ba-nt
Σχηματισμός: θέμα (πχ. ama) + πρόσφυμα -ba- + βασικές καταλήξεις.
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
α΄ προσ. ama-ba-m ama-ba-mus
β΄ προσ. ama-ba-s ama-ba-tis
γ΄ προσ. ama-ba-t ama-ba-nt