25. Πώς ένα σύκο στάθηκε αφορμή για να καταστραφεί η Καρχηδόνα
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Ο Κάτωνας έφερε κάποια μέρα στο βουλευτήριο ένα πρώιμο σύκο από την Καρχηδόνα και καθώς το έδειχνε στους συγκλητικούς είπε: «Σας ρωτώ, πότε νομίζετε ότι αυτό το σύκο κόπηκε από το δέντρο;» Όταν όλοι απάντησαν ότι είναι φρέσκο, είπε: «κι όμως να ξέρετε ότι κόπηκε πριν τρεις μέρες στην Καρχηδόνα. Τόσο κοντά στα τείχη έχουμε τον εχθρό! Να φυλαχθείτε λοιπόν από τον κίνδυνο, να προστατεύετε την πατρίδα. Να μην εμπιστεύεστε τις στρατιωτικές δυνάμεις της πόλης. Να αποβάλλετε την εμπιστοσύνη που υπάρχει υπερβολική σε εσάς. Να μην πιστεύετε ότι θα φροντίσει κανείς για την πατρίδα, εάν δεν φροντίζετε εσείς οι ίδιοι για την πατρίδα. Να θυμάστε ότι η πολιτεία βρέθηκε κάποτε σε έσχατο κίνδυνο!». Και αμέσως άρχισε ο τρίτος Καρχηδονιακός πόλεμος, κατά την διάρκεια του οποίου καταστράφηκε η Καρχηδόνα.
Ο Κάτωνας έφερε κάποια μέρα στο βουλευτήριο ένα πρώιμο σύκο από την Καρχηδόνα και καθώς το έδειχνε στους συγκλητικούς είπε: «Σας ρωτώ, πότε νομίζετε ότι αυτό το σύκο κόπηκε από το δέντρο;» Όταν όλοι απάντησαν ότι είναι φρέσκο, είπε: «κι όμως να ξέρετε ότι κόπηκε πριν τρεις μέρες στην Καρχηδόνα. Τόσο κοντά στα τείχη έχουμε τον εχθρό! Να φυλαχθείτε λοιπόν από τον κίνδυνο, να προστατεύετε την πατρίδα. Να μην εμπιστεύεστε τις στρατιωτικές δυνάμεις της πόλης. Να αποβάλλετε την εμπιστοσύνη που υπάρχει υπερβολική σε εσάς. Να μην πιστεύετε ότι θα φροντίσει κανείς για την πατρίδα, εάν δεν φροντίζετε εσείς οι ίδιοι για την πατρίδα. Να θυμάστε ότι η πολιτεία βρέθηκε κάποτε σε έσχατο κίνδυνο!». Και αμέσως άρχισε ο τρίτος Καρχηδονιακός πόλεμος, κατά την διάρκεια του οποίου καταστράφηκε η Καρχηδόνα.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
1. «quando hanc ficum........ex arbore»: δευτερεύουσα ουσιαστική-ονοματική πλάγια ερωτηματική μερικής αγνοίας πρόταση. Εισάγεται με το ερωτηματικό επίρρημα χρόνου quando. Ακολουθεί τους κανόνες ακολουθίας των χρόνων, δηλ. εκφέρεται με υποτακτική για να δηλωθεί μια υποκειμενική κατάσταση, χρόνου ενεστώτα μετά από ρήμα εξάρτησης αρκτικού χρόνου (interrogo= ενεστώτας) για να δηλωθεί το σύγχρονο στο παρόν. Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ερώτησης σημαντικό ρήμα interrogo.
2. «cum .........dixissent»: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με τον ιστορικό διηγηματικό σύνδεσμο cum, για να δηλωθεί η βαθύτερη σχέση μεταξύ κύριας και δευτερεύουσας, μια σχέση αιτίας (δευτερεύουσα πρόταση) και αιτιατού (κύρια πρόταση), και να περιγραφεί η χρονική ευκαιρία ή οι χρονικές περιστάσεις στο πλαίσιο των οποίων συντελείται η πράξη της κύριας πρότασης. Ακολουθεί τους κανόνες ακολουθίας των χρόνων, δηλ. εκφέρεται με υποτακτική για να δηλωθεί μια υποκειμενική κατάσταση, χρόνου υπερσυντελίκου μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (inquit= παρακείμενος, με σημασία αορίστου), για το προτερόχρονο στο παρελθόν. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα inquit.
3. «quae........est»: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία θηλυκού γένους quae. Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό, χρόνου ενεστώτα για το παρόν. Λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο αντικείμενο της κύριας πρότασης fiduciam
4. «nisi vos....consulueritis»: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση. Εισάγεται με τον αρνητικό υποθετικό σύνδεσμο nisi. Εκφέρεται:
Α) είτε με υποτακτική παρακειμένου. Πρόκειται για υποτακτική πλαγίου λόγου γιατί βρίσκεται σε εξαρτημένο υποθετικό λόγος εφόσον εξαρτάται από το consulturum esse, το οποίο εξαρτάται από το credideritis.
B) είτε με οριστική συντελεσμένου μέλλοντα και η απόδοση βρίσκεται στο απαρέμφατο της κύριας consulturum esse και γι αυτό έχουμε εξαρτημένο υποθετικό λόγο.
Γενικά: Επειδή είναι απαρέμφατο μέλλοντα για να βρούμε την απόδοση θα το τρέψουμε σε οριστική μέλλοντα (consulet). Άρα ο υποθετικός λόγος δηλώνει την ανοιχτή υπόθεση στο μέλλον και είναι πρώτου είδους (Το consulturum esse εξαρτάται από την αποτρεπτική υποτακτική credideritis που είναι μελλοντική έκφραση).
5. «quo........est»: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία oυδετέρου γένους quo. Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό, χρόνου παρακειμένου για το παρελθόν. Λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο αντικείμενο της κύριας πρότασης bellum.
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
1. «quando hanc ficum........ex arbore»: δευτερεύουσα ουσιαστική-ονοματική πλάγια ερωτηματική μερικής αγνοίας πρόταση. Εισάγεται με το ερωτηματικό επίρρημα χρόνου quando. Ακολουθεί τους κανόνες ακολουθίας των χρόνων, δηλ. εκφέρεται με υποτακτική για να δηλωθεί μια υποκειμενική κατάσταση, χρόνου ενεστώτα μετά από ρήμα εξάρτησης αρκτικού χρόνου (interrogo= ενεστώτας) για να δηλωθεί το σύγχρονο στο παρόν. Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ερώτησης σημαντικό ρήμα interrogo.
2. «cum .........dixissent»: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με τον ιστορικό διηγηματικό σύνδεσμο cum, για να δηλωθεί η βαθύτερη σχέση μεταξύ κύριας και δευτερεύουσας, μια σχέση αιτίας (δευτερεύουσα πρόταση) και αιτιατού (κύρια πρόταση), και να περιγραφεί η χρονική ευκαιρία ή οι χρονικές περιστάσεις στο πλαίσιο των οποίων συντελείται η πράξη της κύριας πρότασης. Ακολουθεί τους κανόνες ακολουθίας των χρόνων, δηλ. εκφέρεται με υποτακτική για να δηλωθεί μια υποκειμενική κατάσταση, χρόνου υπερσυντελίκου μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (inquit= παρακείμενος, με σημασία αορίστου), για το προτερόχρονο στο παρελθόν. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα inquit.
3. «quae........est»: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία θηλυκού γένους quae. Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό, χρόνου ενεστώτα για το παρόν. Λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο αντικείμενο της κύριας πρότασης fiduciam
4. «nisi vos....consulueritis»: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση. Εισάγεται με τον αρνητικό υποθετικό σύνδεσμο nisi. Εκφέρεται:
Α) είτε με υποτακτική παρακειμένου. Πρόκειται για υποτακτική πλαγίου λόγου γιατί βρίσκεται σε εξαρτημένο υποθετικό λόγος εφόσον εξαρτάται από το consulturum esse, το οποίο εξαρτάται από το credideritis.
B) είτε με οριστική συντελεσμένου μέλλοντα και η απόδοση βρίσκεται στο απαρέμφατο της κύριας consulturum esse και γι αυτό έχουμε εξαρτημένο υποθετικό λόγο.
Γενικά: Επειδή είναι απαρέμφατο μέλλοντα για να βρούμε την απόδοση θα το τρέψουμε σε οριστική μέλλοντα (consulet). Άρα ο υποθετικός λόγος δηλώνει την ανοιχτή υπόθεση στο μέλλον και είναι πρώτου είδους (Το consulturum esse εξαρτάται από την αποτρεπτική υποτακτική credideritis που είναι μελλοντική έκφραση).
5. «quo........est»: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία oυδετέρου γένους quo. Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό, χρόνου παρακειμένου για το παρελθόν. Λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο αντικείμενο της κύριας πρότασης bellum.
OI ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ:
Οι υποθετικοί λόγοι της λατινικής είναι τριών ειδών και το στον καθορισμό του είδους τους πρωτεύοντα ρόλο παίζει η υπόθεση. Οι υποθετικοί σύνδεσμοι στα λατινικά είναι το si (=αν) και το nisi (=αν δεν).
Πρώτο είδος: του πραγματικού
Υπόθεση: si (ή nisi)+ οριστική οποιουδήποτε χρόνου => Απόδοση: οποιαδήποτε έγκλιση ενεστώτα για το παρόν, παρακειμένου για το παρελθόν, μέλλοντα για το μέλλον.
π.χ. si accidit => ferimus =πραγματικό στο παρόν
si accidit => tulimus =πραγματικό στο παρελθόν
si accidit =>feremus = πραγματικό στο μέλλον
Δεύτερο είδος: του μη πραγματικού
α): si (ή nisi)+ υποτακτική παρατατικού => Απόδοση: υποτακτική παρατατικού για το παρόν
β): Si (nisi) + υποτακτική υπερσυντελίκου => Απόδοση: υποτακτική υπερσυντελίκου για το παρελθόν.
π.χ. si accideret => ferremus = μη πραγματικό στο παρόν
si accidisset => tulissemus =μη πραγματικό στο παρελθόν
Tρίτο είδος: Ενδεχόμενου, δυνατόν γενέσθαι
Υπόθεση: si (ή nisi)+ υποτακτική ενεστώτα => Απόδοση: υποτακτική ενεστώτα για το παρόν ή μέλλον.
π.χ. si accidat => feramus = ενδεχόμενο στο παρόν ή μέλλον.
Οι υποθετικοί λόγοι της λατινικής είναι τριών ειδών και το στον καθορισμό του είδους τους πρωτεύοντα ρόλο παίζει η υπόθεση. Οι υποθετικοί σύνδεσμοι στα λατινικά είναι το si (=αν) και το nisi (=αν δεν).
Πρώτο είδος: του πραγματικού
Υπόθεση: si (ή nisi)+ οριστική οποιουδήποτε χρόνου => Απόδοση: οποιαδήποτε έγκλιση ενεστώτα για το παρόν, παρακειμένου για το παρελθόν, μέλλοντα για το μέλλον.
π.χ. si accidit => ferimus =πραγματικό στο παρόν
si accidit => tulimus =πραγματικό στο παρελθόν
si accidit =>feremus = πραγματικό στο μέλλον
Δεύτερο είδος: του μη πραγματικού
α): si (ή nisi)+ υποτακτική παρατατικού => Απόδοση: υποτακτική παρατατικού για το παρόν
β): Si (nisi) + υποτακτική υπερσυντελίκου => Απόδοση: υποτακτική υπερσυντελίκου για το παρελθόν.
π.χ. si accideret => ferremus = μη πραγματικό στο παρόν
si accidisset => tulissemus =μη πραγματικό στο παρελθόν
Tρίτο είδος: Ενδεχόμενου, δυνατόν γενέσθαι
Υπόθεση: si (ή nisi)+ υποτακτική ενεστώτα => Απόδοση: υποτακτική ενεστώτα για το παρόν ή μέλλον.
π.χ. si accidat => feramus = ενδεχόμενο στο παρόν ή μέλλον.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΜΟΡΦΙΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
1.patribus: έμμεσο αντικείμενο στην χρονική μετοχή ostendens. Ως άμεσο αντικείμενο εννοείται η αιτιατική ficum.
2.inquit (patribus) «Interogo...arbore»: Το patribus είναι το έμμεσο αντικείμενο στο λεκτικό ρήμα inquit. To άμεσο αντικείμενο βρίσκεται στον ευθύ λόγο όταν τραπεί σε πλάγιο.
3. prope: επίρρημα του τόπου ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα habemus.
4. a muris: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα habemus, που φανερώνει στάση σε τόπο.
5. nimia: α) επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο quae ή β) κατηγορούμενο στο quae.
6. patriae: α) αντικείμενο στο σημαντικό φροντίδας ρήμα consulueritis ή β) δοτική προσωπική χαριστική.
7. quo: απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα deleta est, που φανερώνει χρόνο.
8. nisi vos ipsi patriae consulueritis: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση σε εξαρτημένο υποθετικό λόγο, αφού η απόδοση βρίσκεται σε απαρέμφατο. Ο υποθετικός λόγος θα ήταν:
Υπόθεση: nisi vos ipsi patriae consulueritis Απόδοση: nemo patriae consulet
nisi+οριστική συντελεσμένου μέλλοντα οποιαδήποτε έγκλιση ενεστώτα
Το πραγματικό στο παρόν.
1.patribus: έμμεσο αντικείμενο στην χρονική μετοχή ostendens. Ως άμεσο αντικείμενο εννοείται η αιτιατική ficum.
2.inquit (patribus) «Interogo...arbore»: Το patribus είναι το έμμεσο αντικείμενο στο λεκτικό ρήμα inquit. To άμεσο αντικείμενο βρίσκεται στον ευθύ λόγο όταν τραπεί σε πλάγιο.
3. prope: επίρρημα του τόπου ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα habemus.
4. a muris: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα habemus, που φανερώνει στάση σε τόπο.
5. nimia: α) επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο quae ή β) κατηγορούμενο στο quae.
6. patriae: α) αντικείμενο στο σημαντικό φροντίδας ρήμα consulueritis ή β) δοτική προσωπική χαριστική.
7. quo: απρόθετη αφαιρετική ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα deleta est, που φανερώνει χρόνο.
8. nisi vos ipsi patriae consulueritis: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση σε εξαρτημένο υποθετικό λόγο, αφού η απόδοση βρίσκεται σε απαρέμφατο. Ο υποθετικός λόγος θα ήταν:
Υπόθεση: nisi vos ipsi patriae consulueritis Απόδοση: nemo patriae consulet
nisi+οριστική συντελεσμένου μέλλοντα οποιαδήποτε έγκλιση ενεστώτα
Το πραγματικό στο παρόν.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Η ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
H προστακτική της λατινικής, όπως και της ελληνικής γλώσσας χρησιμοποιείται για να δηλωθεί η προσταγή. Στα λατινική προστακτική έχουν τα ρήματα και των δυο φωνών μόνο στον ενεστώτα και μέλλοντα.
Τα ενεργητικά ρήματα: σχηματίζουν το β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα με το θέμα του κάθε ρήματος και το β΄ πληθυντικό με την προσθήκη της κατάληξης -te.
Στην προστακτική μέλλοντα το β΄ και γ΄ ενικό ταυτίζονται και σχηματίζονται με την κατάληξη -to. Το β΄ πληθυντικό με την κατάληξη -tote και το γ΄ πληθυντικό με την κατάληξη -nto.
IMPERATIVUS
PRAESENS FUTURUM
- - - - - - - -
ama dele lege audi amato deleto legito audito
- - - - amato deleto legito audito
- - - - - - - -
amate delete legete audite amatote deletote legitote auditote
- - - - amanto delento legunto audiunto
Tα παθητικά ρήματα (και τα αποθετικά): σχηματίζουν το β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα όμοια με το απαρέμφατο και το β΄ πληθυντικό όπως το β΄ πληθυντικό οριστικής.
Στην προστακτική μέλλοντα προσθέτουν στις καταλήξεις της προστακτικής της ενεργητική φωνής την κατάληξη -r, με την διαφορά ότι δεν διαθέτουν β΄ πληθυντικό πρόσωπο.
IMPERATIVUS
PRAESENS FUTURUM
- - - - - - - -
amare delere legere audire amator deletor legitor auditor
- - - - amator deletor legitor auditor
- - - - - - - -
amamini delemini legemini audimini - - - -
- - - - amantor delentor leguntor audiuntor
Η απαγόρευση στα λατινικά σχηματίζεται με δύο τρόπους
α) noli/nolite + απαρέμφατο και
β) ne + υποτακτική παρακειμένου.
Η ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
H προστακτική της λατινικής, όπως και της ελληνικής γλώσσας χρησιμοποιείται για να δηλωθεί η προσταγή. Στα λατινική προστακτική έχουν τα ρήματα και των δυο φωνών μόνο στον ενεστώτα και μέλλοντα.
Τα ενεργητικά ρήματα: σχηματίζουν το β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα με το θέμα του κάθε ρήματος και το β΄ πληθυντικό με την προσθήκη της κατάληξης -te.
Στην προστακτική μέλλοντα το β΄ και γ΄ ενικό ταυτίζονται και σχηματίζονται με την κατάληξη -to. Το β΄ πληθυντικό με την κατάληξη -tote και το γ΄ πληθυντικό με την κατάληξη -nto.
IMPERATIVUS
PRAESENS FUTURUM
- - - - - - - -
ama dele lege audi amato deleto legito audito
- - - - amato deleto legito audito
- - - - - - - -
amate delete legete audite amatote deletote legitote auditote
- - - - amanto delento legunto audiunto
Tα παθητικά ρήματα (και τα αποθετικά): σχηματίζουν το β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα όμοια με το απαρέμφατο και το β΄ πληθυντικό όπως το β΄ πληθυντικό οριστικής.
Στην προστακτική μέλλοντα προσθέτουν στις καταλήξεις της προστακτικής της ενεργητική φωνής την κατάληξη -r, με την διαφορά ότι δεν διαθέτουν β΄ πληθυντικό πρόσωπο.
IMPERATIVUS
PRAESENS FUTURUM
- - - - - - - -
amare delere legere audire amator deletor legitor auditor
- - - - amator deletor legitor auditor
- - - - - - - -
amamini delemini legemini audimini - - - -
- - - - amantor delentor leguntor audiuntor
Η απαγόρευση στα λατινικά σχηματίζεται με δύο τρόπους
α) noli/nolite + απαρέμφατο και
β) ne + υποτακτική παρακειμένου.
ΚΛΙΣΗ ΑΟΡΙΣΤΩΝ ΑΝΤΩΝΥΜΙΩΝ NEMO, NULLUS, NIHIL
Η αντωνυμία nemo, σημαίνει κανένας και έχει μόνο αρσενικό γένος. Έχει μόνο ονομαστική, γενική, αιτιατική, δοτική ενικού και οι υπόλοιποι τύποι των άλλων γενών συμπληρώνονται από την αντωνυμία nullus -a-um.
H αντωνυμία nihil, σημαίνει τίποτα και είναι ουδετέρου γένους. Έχει μόνο ονοματική και αιτιατική ενικού και οι υπόλοιποι τύποι συμπληρώνονται από την αντωνυμία nulla res.
SINGULARIS
NOMINATIVUS nullus nulla nullum
GENETIVUS nullius nullius nullius
DATIVUS nulli nulli nulli
ACCUSATIVUS nullum nullam nullum
ABLATIVUS nullo nulla nullo
PLURALIS
NOMINATIVUS nulli nullae nulla
GENETIVUS nullorum nullarum nullorum
DATIVUS nullis nullis nullis
ACCUSATIVUS nullos nullas nulls
ABLATIVUS nullis nullis nullis
SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS nemo nihil (nulli) nullae res
GENETIVUS nullius nullius rei (nullorum) nullarum rerum
DATIVUS nemini nulli rei (nullis) nullis rebus
ACCUSATIVUS neminem nihil (nullos) nullas res
ABLATIVUS (nullo) nulla re (nullis) nullis rebus
Η αντωνυμία nemo, σημαίνει κανένας και έχει μόνο αρσενικό γένος. Έχει μόνο ονομαστική, γενική, αιτιατική, δοτική ενικού και οι υπόλοιποι τύποι των άλλων γενών συμπληρώνονται από την αντωνυμία nullus -a-um.
H αντωνυμία nihil, σημαίνει τίποτα και είναι ουδετέρου γένους. Έχει μόνο ονοματική και αιτιατική ενικού και οι υπόλοιποι τύποι συμπληρώνονται από την αντωνυμία nulla res.
SINGULARIS
NOMINATIVUS nullus nulla nullum
GENETIVUS nullius nullius nullius
DATIVUS nulli nulli nulli
ACCUSATIVUS nullum nullam nullum
ABLATIVUS nullo nulla nullo
PLURALIS
NOMINATIVUS nulli nullae nulla
GENETIVUS nullorum nullarum nullorum
DATIVUS nullis nullis nullis
ACCUSATIVUS nullos nullas nulls
ABLATIVUS nullis nullis nullis
SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS nemo nihil (nulli) nullae res
GENETIVUS nullius nullius rei (nullorum) nullarum rerum
DATIVUS nemini nulli rei (nullis) nullis rebus
ACCUSATIVUS neminem nihil (nullos) nullas res
ABLATIVUS (nullo) nulla re (nullis) nullis rebus
ΑΝΩΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ: Fio (fio, factus sum, fieri)
ΥΜΙΑΠΟΘΕΤΙΚΟ- ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΩΣ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΤΟΥ FACIO
INDICATIVUS
PRAESENS IMPERFECTUM FUTURUM PERFECTUM
fio fiebam fiam factus-a-um sum
fis fiebas fies es
fit fiebat fiet est
fimus fiebamus fiemus facti-ae-a sumus
fitis fiebatis fietis estis
fiunt fiebant fient sunt
PLUSQUAMPERFECTUM FUTURUM EXACTUM INFINITIVUS
factus-a-um eram factus-a-um ero fieri
eras eris factum iri
erat erit factum-am-um esse
facti-ae-a eramus facti-ae-a erimus factum-am-um fore
eratis eritis PARTICIPIUM
erant erunt fiens
facturus-a-um
factus-a-um
CONIUCTIVUS
PRAESENS IMPERFECTUM FUTURUM PERFECTUM
fiam fierem - factus-a-um sim
fias fieres - sis
fiat fieret - sit
fiamus fieremus - facti-ae-a sumus
fiatis fieretis - estis
fiant fierent - sunt
IMPERATIVUS
PLUSQUAMPERFECTUM PRAESENS FUTURUM
factus-a-um essem - -
esses fi fito
esset - fito
facti-ae-a essemus - -
essetis fite fitote
essent - fiunto
ΑΝΩΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ: possum (possum, potui, -, posse)
INDICATIVUS
PRAESENS IMPERFECTUM FUTURUM PERFECTUM
pos-sum pot-eram pot-ero pot-ui
pot-es pot-eras pot-eris pot-uisti
pot-est pot-erat pot-erit pot-uit
pos-sumus pot-eramus pot-erimus pot-uimus
pot-estis pot-eratis pot-eristis pot-uistis
pos-sunt pot-erant pot-erunt potuerunt-potuere
PLUSQUAMPERFECTUM FUTURUM EXACTUM INFINITIVUS
pot-ueram pot-uero posse
pot-ueras pot-ueris -
pot-uerat pot-uerit potuisse
pot-ueramus pot-uerimus PARTICIPIUM
pot-ueratis pot-ueritis potens
pot-uerant pot-uerint -
CONIUCTIVUS
PRAESENS IMPERFECTUM FUTURUM PERFECTUM
pos-sim pos-sem - potuerim
pos-sis pos-ses - potueris
pos-sit pos-set - pot-uerit
pos-simus pos-semus - pot-uerimus
pos-sitis pos-setis - pot-ueritis
pos-sint pos-sent - pot-uerint
IMPERATIVUS
PLUSQUAMPERFECTUM PRAESENS FUTURUM
pot-uissem - -
pot-uisses - -
pot-uisset - -
pot-uissemus - -
pot-uissetis - -
pot-uissent - -
ΥΜΙΑΠΟΘΕΤΙΚΟ- ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΩΣ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΤΟΥ FACIO
INDICATIVUS
PRAESENS IMPERFECTUM FUTURUM PERFECTUM
fio fiebam fiam factus-a-um sum
fis fiebas fies es
fit fiebat fiet est
fimus fiebamus fiemus facti-ae-a sumus
fitis fiebatis fietis estis
fiunt fiebant fient sunt
PLUSQUAMPERFECTUM FUTURUM EXACTUM INFINITIVUS
factus-a-um eram factus-a-um ero fieri
eras eris factum iri
erat erit factum-am-um esse
facti-ae-a eramus facti-ae-a erimus factum-am-um fore
eratis eritis PARTICIPIUM
erant erunt fiens
facturus-a-um
factus-a-um
CONIUCTIVUS
PRAESENS IMPERFECTUM FUTURUM PERFECTUM
fiam fierem - factus-a-um sim
fias fieres - sis
fiat fieret - sit
fiamus fieremus - facti-ae-a sumus
fiatis fieretis - estis
fiant fierent - sunt
IMPERATIVUS
PLUSQUAMPERFECTUM PRAESENS FUTURUM
factus-a-um essem - -
esses fi fito
esset - fito
facti-ae-a essemus - -
essetis fite fitote
essent - fiunto
ΑΝΩΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ: possum (possum, potui, -, posse)
INDICATIVUS
PRAESENS IMPERFECTUM FUTURUM PERFECTUM
pos-sum pot-eram pot-ero pot-ui
pot-es pot-eras pot-eris pot-uisti
pot-est pot-erat pot-erit pot-uit
pos-sumus pot-eramus pot-erimus pot-uimus
pot-estis pot-eratis pot-eristis pot-uistis
pos-sunt pot-erant pot-erunt potuerunt-potuere
PLUSQUAMPERFECTUM FUTURUM EXACTUM INFINITIVUS
pot-ueram pot-uero posse
pot-ueras pot-ueris -
pot-uerat pot-uerit potuisse
pot-ueramus pot-uerimus PARTICIPIUM
pot-ueratis pot-ueritis potens
pot-uerant pot-uerint -
CONIUCTIVUS
PRAESENS IMPERFECTUM FUTURUM PERFECTUM
pos-sim pos-sem - potuerim
pos-sis pos-ses - potueris
pos-sit pos-set - pot-uerit
pos-simus pos-semus - pot-uerimus
pos-sitis pos-setis - pot-ueritis
pos-sint pos-sent - pot-uerint
IMPERATIVUS
PLUSQUAMPERFECTUM PRAESENS FUTURUM
pot-uissem - -
pot-uisses - -
pot-uisset - -
pot-uissemus - -
pot-uissetis - -
pot-uissent - -
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΜΟΡΦΙΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
1. Το ουσιαστικό ficus -i, έχει κατά την κλίση του και κάποιου τύπους από την τέταρτη κλίση:
SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS ficus fici-ficus
GENETIVUS fici-ficus ficorum
DATIVUS fico ficis
ACCUSATIVUS ficum ficos-ficus
VOCATIVUS fice-ficus fici-ficus
ABLATIVUS fico-ficu ficis
2. Το ουσιαστικό curia-ae, έχει μόνο ενικό αριθμό.
3. Carthago, Carthaginis= τριτόκλιτο ουσιαστικό χωρίς πληθυντικό.
4. patres-patrum= συγκλητικοί, έχει μόνο πληθυντικό αριθμό. Στον ενικό σημαίνει πατέρας (pater).
5. To ουσιαστικό navis, έχει γενική πληθυντικού: navium, navum, αιτιατική ενικού: navem, navim και αφαιρετική ενικού: nave, navi (παρατήρηση σε προηγούμενο κεφάλαιο).
6. Το ουσιαστικό ops opis στον ενικό σημαίνει βοήθεια, ενώ στον πληθυντικό opes -ium σημαίνει δυνάμεις. Η αφαιρετική ενικού είναι ope και opi.
7. Το ουσιαστικό murus -i, στον ενικό σημαίνει: «ο τοίχος» και «το τείχος» και στον πληθυντικό muri -orum σημαίνει «τα τείχη».
8. Το ουσιαστικό fiducia -ae, σημαίνει εμπιστοσύνη και έχει μόνο ενικό αριθμό.
1. Το ουσιαστικό ficus -i, έχει κατά την κλίση του και κάποιου τύπους από την τέταρτη κλίση:
SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS ficus fici-ficus
GENETIVUS fici-ficus ficorum
DATIVUS fico ficis
ACCUSATIVUS ficum ficos-ficus
VOCATIVUS fice-ficus fici-ficus
ABLATIVUS fico-ficu ficis
2. Το ουσιαστικό curia-ae, έχει μόνο ενικό αριθμό.
3. Carthago, Carthaginis= τριτόκλιτο ουσιαστικό χωρίς πληθυντικό.
4. patres-patrum= συγκλητικοί, έχει μόνο πληθυντικό αριθμό. Στον ενικό σημαίνει πατέρας (pater).
5. To ουσιαστικό navis, έχει γενική πληθυντικού: navium, navum, αιτιατική ενικού: navem, navim και αφαιρετική ενικού: nave, navi (παρατήρηση σε προηγούμενο κεφάλαιο).
6. Το ουσιαστικό ops opis στον ενικό σημαίνει βοήθεια, ενώ στον πληθυντικό opes -ium σημαίνει δυνάμεις. Η αφαιρετική ενικού είναι ope και opi.
7. Το ουσιαστικό murus -i, στον ενικό σημαίνει: «ο τοίχος» και «το τείχος» και στον πληθυντικό muri -orum σημαίνει «τα τείχη».
8. Το ουσιαστικό fiducia -ae, σημαίνει εμπιστοσύνη και έχει μόνο ενικό αριθμό.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
arbor: δέντρο–– το άλμπουρο (το κατάρτι)
muri: τα τείχη––το μουράγιο (προκυμαία, χτιστό τμήμα λιμανιού)
extremus: έσχατος––εξτρεμισμός
arbor: δέντρο–– το άλμπουρο (το κατάρτι)
muri: τα τείχη––το μουράγιο (προκυμαία, χτιστό τμήμα λιμανιού)
extremus: έσχατος––εξτρεμισμός