36. Μια απόπειρα δωροδοκίας
Μετάφραση
Ο Μάνιος Κούριος Δεντάτος ήταν πάρα πολύ ολιγαρκής, για να μπορεί να περιφρονεί ευκολότερα τα πλούτη. Κάποια μέρα πρέσβεις των Σαμνιτών ήρθαν σε αυτόν. Εκείνος παρουσιάστηκε για να τον δουν να κάθεται δίπλα στη φωτιά και να τρώει από ξύλινο πιάτο. Τα πλούτη των Σαμνιτών περιφρόνησε και οι Σαμνίτες θαύμασαν τη φτώχεια του. Γιατί, όταν του πρόσφεραν μεγάλο βάρος χρυσαφιού που είχε σταλεί από την πολιτεία για να το χρησιμοποιήσει, χαλάρωσε το πρόσωπό του με γέλιο και αμέσως είπε: «Απεσταλμένοι της ανώφελης, για να μην πω ανόητης, πρεσβείας, πείτε στους Σαμνίτες ότι ο Μάνιος Κούριος προτιμά να διατάζει τους πλούσιους παρά να γίνει ο ίδιος πλούσιος· και να θυμάστε ότι εγώ δεν μπορώ ούτε στη μάχη να νικηθώ, ούτε να διαφθαρώ με χρήματα.
Ο Μάνιος Κούριος Δεντάτος ήταν πάρα πολύ ολιγαρκής, για να μπορεί να περιφρονεί ευκολότερα τα πλούτη. Κάποια μέρα πρέσβεις των Σαμνιτών ήρθαν σε αυτόν. Εκείνος παρουσιάστηκε για να τον δουν να κάθεται δίπλα στη φωτιά και να τρώει από ξύλινο πιάτο. Τα πλούτη των Σαμνιτών περιφρόνησε και οι Σαμνίτες θαύμασαν τη φτώχεια του. Γιατί, όταν του πρόσφεραν μεγάλο βάρος χρυσαφιού που είχε σταλεί από την πολιτεία για να το χρησιμοποιήσει, χαλάρωσε το πρόσωπό του με γέλιο και αμέσως είπε: «Απεσταλμένοι της ανώφελης, για να μην πω ανόητης, πρεσβείας, πείτε στους Σαμνίτες ότι ο Μάνιος Κούριος προτιμά να διατάζει τους πλούσιους παρά να γίνει ο ίδιος πλούσιος· και να θυμάστε ότι εγώ δεν μπορώ ούτε στη μάχη να νικηθώ, ούτε να διαφθαρώ με χρήματα.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
1. “Quo. . . posset”: Δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με το quo γιατί ακολουθεί συγκριτικός βαθμός επιρρήματος. Εκφέρεται με υποτακτική, διότι στα λατινικά ο σκοπός είναι υποκειμενική κατάσταση. Ακολουθεί ιδιόμορφη Ακολουθία των Χρόνων, καθώς ο σκοπός είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή πιθανής πραγματοποίησής του (ιδιόμορφος συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας. Πρόκειται δηλαδή για υποτακτική παρατατικού μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (utebatur=παρατατικός) για το παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα της κύριας πρότασης και εκφράζει το σκοπό για τον οποίο συντελείται η πράξη της κύριας.
2. “Cum. . . attulissent”: δευτερεύουσες επιρρηματική χρονική πρόταση που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα της κύριας πρότασης solvit. Εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο cum για να δηλωθεί η βαθύτερη σχέση μεταξύ κύριας και δευτερεύουσας, μια σχέση αιτίας (δευτερεύουσα πρόταση) και αιτιατού (κύρια πρόταση), και να περιγραφεί η χρονική ευκαιρία ή οι χρονικές περιστάσεις στο πλαίσιο των οποίων συντελείται η πράξη της κύριας πρότασης. Εκφέρεται με υποτακτική για να δηλωθεί μια υποκειμενική κατάσταση, σύμφωνα με τους κανόνες Ακολουθίας των Χρόνων. Δηλαδή, Υποτακτική Υπερσυντελίκου (attulissent) μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (solvit= παρακείμενος με σημασία αορίστου) για να δηλωθεί το προτερόχρονο στο παρελθόν.
3. “Ut . . . uteretur”: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με το σύνδεσμο ut γιατί είναι καταφατική. Εκφέρεται με Υποτακτική, διότι στα Λατινικά ο σκοπός είναι υποκειμενική κατάσταση. Ακολουθεί ιδιόμορφη Ακολουθία των Χρόνων, καθώς ο σκοπός είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή πιθανής πραγματοποίησής του (ιδιόμορφος συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας. Πρόκειται δηλαδή για Υποτακτική Παρατατικού μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (solvit=παρακείμενος με σημασία αορίστου) για το παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα της κύριας πρότασης και εκφράζει το σκοπό για τον οποί συντελείται η πράξη της κύριας.
4. “Ne . . . ineptae”: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με το σύνδεσμο ne γιατί είναι αποφατική. Εκφέρεται με Υποτακτική, διότι στα Λατινικά ο σκοπός είναι υποκειμενική κατάσταση. Ακολουθεί ιδιόμορφη Ακολουθία των Χρόνων, καθώς ο σκοπός είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή πιθανής πραγματοποίησής του (ιδιόμορφος συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας. Πρόκειται δηλαδή για Υποτακτική Ενεστώτα μετά από ρήμα εξάρτησης αρκτικού χρόνου (narrate=προστακτική ενεστώτα) για το παρόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα της κύριας πρότασης και εκφράζει το σκοπό για τον οποίο συντελείται η πράξη της κύριας.
1. “Quo. . . posset”: Δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με το quo γιατί ακολουθεί συγκριτικός βαθμός επιρρήματος. Εκφέρεται με υποτακτική, διότι στα λατινικά ο σκοπός είναι υποκειμενική κατάσταση. Ακολουθεί ιδιόμορφη Ακολουθία των Χρόνων, καθώς ο σκοπός είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή πιθανής πραγματοποίησής του (ιδιόμορφος συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας. Πρόκειται δηλαδή για υποτακτική παρατατικού μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (utebatur=παρατατικός) για το παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα της κύριας πρότασης και εκφράζει το σκοπό για τον οποίο συντελείται η πράξη της κύριας.
2. “Cum. . . attulissent”: δευτερεύουσες επιρρηματική χρονική πρόταση που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα της κύριας πρότασης solvit. Εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο cum για να δηλωθεί η βαθύτερη σχέση μεταξύ κύριας και δευτερεύουσας, μια σχέση αιτίας (δευτερεύουσα πρόταση) και αιτιατού (κύρια πρόταση), και να περιγραφεί η χρονική ευκαιρία ή οι χρονικές περιστάσεις στο πλαίσιο των οποίων συντελείται η πράξη της κύριας πρότασης. Εκφέρεται με υποτακτική για να δηλωθεί μια υποκειμενική κατάσταση, σύμφωνα με τους κανόνες Ακολουθίας των Χρόνων. Δηλαδή, Υποτακτική Υπερσυντελίκου (attulissent) μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (solvit= παρακείμενος με σημασία αορίστου) για να δηλωθεί το προτερόχρονο στο παρελθόν.
3. “Ut . . . uteretur”: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με το σύνδεσμο ut γιατί είναι καταφατική. Εκφέρεται με Υποτακτική, διότι στα Λατινικά ο σκοπός είναι υποκειμενική κατάσταση. Ακολουθεί ιδιόμορφη Ακολουθία των Χρόνων, καθώς ο σκοπός είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή πιθανής πραγματοποίησής του (ιδιόμορφος συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας. Πρόκειται δηλαδή για Υποτακτική Παρατατικού μετά από ρήμα εξάρτησης ιστορικού χρόνου (solvit=παρακείμενος με σημασία αορίστου) για το παρελθόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα της κύριας πρότασης και εκφράζει το σκοπό για τον οποί συντελείται η πράξη της κύριας.
4. “Ne . . . ineptae”: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με το σύνδεσμο ne γιατί είναι αποφατική. Εκφέρεται με Υποτακτική, διότι στα Λατινικά ο σκοπός είναι υποκειμενική κατάσταση. Ακολουθεί ιδιόμορφη Ακολουθία των Χρόνων, καθώς ο σκοπός είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή πιθανής πραγματοποίησής του (ιδιόμορφος συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας. Πρόκειται δηλαδή για Υποτακτική Ενεστώτα μετά από ρήμα εξάρτησης αρκτικού χρόνου (narrate=προστακτική ενεστώτα) για το παρόν. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα της κύριας πρότασης και εκφράζει το σκοπό για τον οποίο συντελείται η πράξη της κύριας.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
frugalite: Αντικείμενο στο utebatur. Το ρήμα utor είναι το μοναδικό συντασσόμενο με αφαιρετική ρήμα.
Samnitium: Γενική κτητική στο legati.
assidentem: α) Κατηγορηματική μετοχή που εξαρτάται από το ρηματικό τύπο-γερουνδιακό που σημαίνει αίσθηση. β) Χρονικο/τροπική μετοχή συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος.
cenantem: Το ίδιο με το assidentem.
spectandum: Γερουνδιακό του σκοπού μετά από το ρήμα praebuit που σημαίνει παρέχω. Λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός στο αντικείμενο του ρήματος.
auri: α) Απρόθετη γενική, ως ετερόπτωτος προσδιορισμός στο ουσιαστικό pondus και εκφράζει το περιεχόμενο, β) Απρόθετη γενική ως ετερόπτωτος προσδιορισμός στο ουσιαστικό pondus.
publice: Επίρρημα ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στη μετοχή missum.
ne dicam ineptae (ne dicam vos esse ministros ineptae legationis): Το ministros είναι κατηγορούμενο στο υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου esse. Το legationis είναι γενική αντικειμενική στο κατηγορούμενο ministros και το ineptae είναι επιθετικός προσδιορισμός στο legationis.
ministri: Κλητική προσφώνηση.
quam fieri: Β΄ όρος σύγκρισης που λειτουργεί ως άμεσο αντικείμενο του ρήματος της κύριας.
legationis: απρόθετη γενική ως ετερόπτωτος προσδιορισμός που λειτουργεί ως γενική αντικειμενική στο ministtri.
vinci: Τελικό απαρέμφατο και αντικείμενο στο τελικό απαρέμφατο posse (= αντικείμενο του ρήματος)
corumpi: » » » » » »
me: υποκείμενο του απαρεμφάτου posse, ετεροπροσωπία και υποκείμενο των τελικών απαρεμφάτων και αντικειμένων του απαρεμφάτου.
acie: απρόθετη αφαιρετική οργανική, που χρησιμοποιείται ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο απαρέμφατο vinci.
pecunia: απρόθετη αφαιρετική οργανική, που χρησιμοποιείται ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο απαρέμφατο corrumpi.
frugalite: Αντικείμενο στο utebatur. Το ρήμα utor είναι το μοναδικό συντασσόμενο με αφαιρετική ρήμα.
Samnitium: Γενική κτητική στο legati.
assidentem: α) Κατηγορηματική μετοχή που εξαρτάται από το ρηματικό τύπο-γερουνδιακό που σημαίνει αίσθηση. β) Χρονικο/τροπική μετοχή συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος.
cenantem: Το ίδιο με το assidentem.
spectandum: Γερουνδιακό του σκοπού μετά από το ρήμα praebuit που σημαίνει παρέχω. Λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός στο αντικείμενο του ρήματος.
auri: α) Απρόθετη γενική, ως ετερόπτωτος προσδιορισμός στο ουσιαστικό pondus και εκφράζει το περιεχόμενο, β) Απρόθετη γενική ως ετερόπτωτος προσδιορισμός στο ουσιαστικό pondus.
publice: Επίρρημα ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στη μετοχή missum.
ne dicam ineptae (ne dicam vos esse ministros ineptae legationis): Το ministros είναι κατηγορούμενο στο υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου esse. Το legationis είναι γενική αντικειμενική στο κατηγορούμενο ministros και το ineptae είναι επιθετικός προσδιορισμός στο legationis.
ministri: Κλητική προσφώνηση.
quam fieri: Β΄ όρος σύγκρισης που λειτουργεί ως άμεσο αντικείμενο του ρήματος της κύριας.
legationis: απρόθετη γενική ως ετερόπτωτος προσδιορισμός που λειτουργεί ως γενική αντικειμενική στο ministtri.
vinci: Τελικό απαρέμφατο και αντικείμενο στο τελικό απαρέμφατο posse (= αντικείμενο του ρήματος)
corumpi: » » » » » »
me: υποκείμενο του απαρεμφάτου posse, ετεροπροσωπία και υποκείμενο των τελικών απαρεμφάτων και αντικειμένων του απαρεμφάτου.
acie: απρόθετη αφαιρετική οργανική, που χρησιμοποιείται ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο απαρέμφατο vinci.
pecunia: απρόθετη αφαιρετική οργανική, που χρησιμοποιείται ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο απαρέμφατο corrumpi.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Το ministri είναι κλητική πληθυντικού
vinco-vici-victum-vincere (3) συζυγία
divitia-ae= όνομα ουσιαστικό, γένους θηλυκού, πρώτης κλίσης, μόνο πληθυντικού αριθμού.
catillus-i: όνομα ουσιαστικό, γένους αρσενικού, πρώτης κλίσης, ετερογενές ουσιαστικό. Στον πληθυντικό έχει τους τύπους catilli-orum και catilla –orum
Manius: γενική ενικού Manii και Μαni, και κλητική ενικού Mani.
risus: όνομα ουσιαστικό, γένους αρσενικού, τέταρτης κλίσης, στην δοτική ενικού, έχει δύο τύπους risui-risu.
frugalitas-tatis: όνομα ουσιαστικό, γένους αρσενικού, κλίσης τέταρτης, μόνο ενικού αριθμού.
Το ministri είναι κλητική πληθυντικού
vinco-vici-victum-vincere (3) συζυγία
divitia-ae= όνομα ουσιαστικό, γένους θηλυκού, πρώτης κλίσης, μόνο πληθυντικού αριθμού.
catillus-i: όνομα ουσιαστικό, γένους αρσενικού, πρώτης κλίσης, ετερογενές ουσιαστικό. Στον πληθυντικό έχει τους τύπους catilli-orum και catilla –orum
Manius: γενική ενικού Manii και Μαni, και κλητική ενικού Mani.
risus: όνομα ουσιαστικό, γένους αρσενικού, τέταρτης κλίσης, στην δοτική ενικού, έχει δύο τύπους risui-risu.
frugalitas-tatis: όνομα ουσιαστικό, γένους αρσενικού, κλίσης τέταρτης, μόνο ενικού αριθμού.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
scamnum: το σκαμνί––σκαμνί
solvo: λύνω––σβέλτος
maximus: μέγιστος––το μάξι (μακρύ φόρεμα), ο μαξιμαλισμός (η προβολή αιτημάτων στο υπέρτατο όριο), ο Μάξιμος (κύριο όνομα)
mitto: στέλνω––ο κομισάριος (επίτροπος), ο μισιονάριος (ο ιεραπόστολος της καθολικής εκκλησίας)
impero: διατάζω––ο ιμπεριαλισμός (τάση για εδαφική επέκταση ή κατάκτηση)
scamnum: το σκαμνί––σκαμνί
solvo: λύνω––σβέλτος
maximus: μέγιστος––το μάξι (μακρύ φόρεμα), ο μαξιμαλισμός (η προβολή αιτημάτων στο υπέρτατο όριο), ο Μάξιμος (κύριο όνομα)
mitto: στέλνω––ο κομισάριος (επίτροπος), ο μισιονάριος (ο ιεραπόστολος της καθολικής εκκλησίας)
impero: διατάζω––ο ιμπεριαλισμός (τάση για εδαφική επέκταση ή κατάκτηση)