3.4. Η συγκρότηση της ρωμαϊκής πολιτείας - Res publica
Νέο Πολίτευμα:
- 509 π.Χ., απομάκρυνση Ετρούσκων και του τελευταίου βασιλιά, Ταρκύνιου Υπερήφανου
- Res publica: νέο πολίτευμα, το οποίο οι Ρωμαίοι ονόμασαν δημοκρατία
- αλλά είχε τα χαρακτηριστικά ενός αριστοκρατικού καθεστώτος => η εξουσία ανήκε στους πατρικίους
Συνθήκες που επικρατούσαν:
α) Εσωτερικό: συνεχείς αγώνες και κοινωνικές συγκρούσεις με στόχο την εξίσωση των πατρικίων με τους πληβείους
β Εξωτερικό: επεκτατική πολιτική της Ρώμη, η οποία μέχρι τον 3ο αι.π.Χ. είχε κυριαρχήσει σε όλη την ιταλική χερσόνησο και είχε υποτάξει τους Καρχηδονίους (δυτικά).
Κοινωνικοί Αγώνες:
=> Για δύο περίπου αιώνες οι πλήβειοι αγωνίστηκαν για να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα:
α) αρχές του 5ου αιώνα θεσμοθετήθηκε το αξίωμα του δημάρχου:
=> Για δύο περίπου αιώνες οι πλήβειοι αγωνίστηκαν για να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα:
α) αρχές του 5ου αιώνα θεσμοθετήθηκε το αξίωμα του δημάρχου:
- εκλέγονταν για ένα χρόνο
- βασικό έργο τους η προστασία των πληβείων από τις αυθαιρεσίες των πατρικίων
- θεωρούνταν πρόσωπα ιερά
- μπορούσαν να ασκήσουν το δικαίωμα της αρνησικυρίας (veto).
- καταγράφηκε το εθιμικό δίκαιο/ Δωδεκάδελτος
- θεσμοθετήθηκε ο νόμος για σύναψη γάμων από άτομα διαφορετικών τάξεων
- οι πατρίκιοι απέκτησαν πολιτική ισότητα
- μπορούσαν να εκλεγούν στο αξίωμα του υπάτου
- απέκτησαν το δικαίωμα να μπορούν να λάβουν και το αξίωμα του "μεγίστου αρχιερέως".
Πολιτική οργάνωση:
Εκπρόσωποι της πολιτικής εξουσία ήταν:
α) Δύο Ύπατοι:
Εκπρόσωποι της πολιτικής εξουσία ήταν:
α) Δύο Ύπατοι:
- ανώτεροι άρχοντες του ρωμαϊκού κράτους, είχαν την εκτελεστική εξουσία
- εκλέγονταν κάθε χρόνο
- συγκέντρωνα όλες τις εξουσίες που είχε πριν ο βασιλιάς
- είχαν μεγαλοπρεπή εμφάνιση
- ακολουθούνταν από 12 ραβδούχους
- όταν το ρωμαϊκό κράτος είχε να αντιμετωπίσει μια κρίσιμη κατάσταση οι ύπατοι παραχωρούσαν την εξουσία τους σε έναν δικτάτορα.
- δύο εκλεγμένοι άρχοντες, των οποίων η θητεία διαρκούσε 18 μήνες
- έργο τους η κατάταξη των πολιτών ανάλογα με τα περιουσιακά τους στοιχεία
- συνέτασσαν έναν κατάλογο με τα ονόματα των αρχόντων που μπορούσαν να εισέλθουν στη σύγκλητο
- έργο τους και η κατάρτιση του προϋπολογισμού του κράτους
- είχαν την επίβλεψη των ηθών
Σύγκλητος:
- επρόκειτο για την ιστορική συνέχεια του πολιτεύματος
- αποτελούνταν από 300 ισόβια μέλη (τα οποία είχαν διατελέσει ανώτατοι άρχοντες).
- τα μέλη της είχαν νομοθετική και εκτελεστική εξουσία
- είχε μεγάλη εξουσία κατά την περίοδο της ρωμαϊκής δημοκρατίας (αλλά και κατά τους αυτοκρατορικούς χρόνους) σε θέματα οικονομικά, θρησκευτικά και εξωτερικής πολιτικής.
- οι αποφάσεις της Συγκλήτου είχαν ισχύ νόμου.
Εκκλησίες:
α) Φρατρική:
α) Φρατρική:
- συνέλευση των πατρικίων
- έχασε τη δύναμή της την περίοδο της δημοκρατίας
- διατηρήθηκε από σεβασμό στην παράδοση.
- συνέλευση όλων των στρατευμένων πολιτών
- αποτελούνταν από πατρίκιους και πληβείους
- οι αποφάσεις παίρνονταν κατά λόχους
- εξέλεγε τους υπάτους, τους τιμητές και τους πραίτορες.
- αρχικά αποτελούνταν από πληβείους αλλά στη συνέχεια συμμετείχαν σε αυτή και άλλοι πολίτες
- τα μέλη της συγκεντρώνονταν κατά φυλές (ανάλογα με τον τόπο κατοικίας τους).
- αρμοδιότητά της ήταν η ψήφιση νόμων
- και η εκλογή των κατώτατων αρχόντων.