30. Ο Λικίνιος Μουρήνας και τα ήθη της Ανατολής
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
Αυτός όμως, κύριοι δικαστές, και βρέθηκε στην Ασία, και έναν πάρα πολύ γενναίο άνδρα, δηλαδή τον πατέρα του, βοήθησε πολύ στους κινδύνους, τον παρηγόρησε στις ταλαιπωρίες, τον συνεχάρη στην νίκη. Και αν η Ασία κρύβει κάποια υποψία χλιδής, οφείλουμε να επαινέσουμε τον Μουρήνα, επειδή είδε την Ασία αλλά έζησε στην Ασία με εγκράτεια. Γι αυτό το λόγο, οι κατήγοροι μέμφονται τον Μουρήνα, όχι για το όνομα Ασία, από την οποία δημιουργήθηκε ο έπαινος για την οικογένειά του, υστεροφημία για το γένος του, τιμή και δόξα για το όνομά του αλλά για κάποιο άλλο όνειδος και ντροπή που είτε φορτώθηκε στην Ασία είτε το έφερε μαζί του από την Ασία. Όμως, το ότι υπηρέτησε την θητεία του στον στρατό σε εκείνον τον πόλεμο υπήρξε δείγμα ανδρείας· το ότι υπηρέτησε στο στρατό με μεγάλη προθυμία όταν ο πατέρας του ήταν στρατηγός, υπήρξε δείγμα σεβασμού· το ότι το τέλος της θητείας του συνέπεσε με τη νίκη και τον θρίαμβο του πατέρα του υπήρξε δείγμα καλής τύχης.
Αυτός όμως, κύριοι δικαστές, και βρέθηκε στην Ασία, και έναν πάρα πολύ γενναίο άνδρα, δηλαδή τον πατέρα του, βοήθησε πολύ στους κινδύνους, τον παρηγόρησε στις ταλαιπωρίες, τον συνεχάρη στην νίκη. Και αν η Ασία κρύβει κάποια υποψία χλιδής, οφείλουμε να επαινέσουμε τον Μουρήνα, επειδή είδε την Ασία αλλά έζησε στην Ασία με εγκράτεια. Γι αυτό το λόγο, οι κατήγοροι μέμφονται τον Μουρήνα, όχι για το όνομα Ασία, από την οποία δημιουργήθηκε ο έπαινος για την οικογένειά του, υστεροφημία για το γένος του, τιμή και δόξα για το όνομά του αλλά για κάποιο άλλο όνειδος και ντροπή που είτε φορτώθηκε στην Ασία είτε το έφερε μαζί του από την Ασία. Όμως, το ότι υπηρέτησε την θητεία του στον στρατό σε εκείνον τον πόλεμο υπήρξε δείγμα ανδρείας· το ότι υπηρέτησε στο στρατό με μεγάλη προθυμία όταν ο πατέρας του ήταν στρατηγός, υπήρξε δείγμα σεβασμού· το ότι το τέλος της θητείας του συνέπεσε με τη νίκη και τον θρίαμβο του πατέρα του υπήρξε δείγμα καλής τύχης.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. «si habet........luxuriae»: δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση. Εισάγεται με τον καταφατικό υποθετικό σύνδεσμο si. Εκφέρεται με οριστική ενεστώτα και η απόδοση βρίσκεται στο ρήμα οριστικής ενεστώτα της κύριας debemus. Άρα ο υποθετικός λόγος δηλώνει το πραγματικό/ανοιχτή υπόθεση στο παρόν και είναι πρώτου είδους.
2. «quod ....... vidit sed .......vixit»: δευτερεύουσες επιρρηματικές αιτιολογικές προτάσεις που συνδέονται παρατακτικά με τον αντιθετικό σύνδεσμο sed. Εισάγονται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod. Εκφέρονται με οριστική, για να δηλωθεί αντικειμενική αιτιολογία, χρόνου παρακειμένου για το παρελθόν. Οι προτάσεις λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί στο τελικό απαρέμφατο laudare, και αντικείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης.
3. «ex qua....... constituta est»: δευτερεύουσα αναφορική-προσδιοριστική επιθετική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία θηλυκού γένους qua. Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό, χρόνου παρακειμένου για το παρελθόν. Λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στην γενική επεξηγηματική της κύριας πρότασης Asiae.
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. «si habet........luxuriae»: δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση. Εισάγεται με τον καταφατικό υποθετικό σύνδεσμο si. Εκφέρεται με οριστική ενεστώτα και η απόδοση βρίσκεται στο ρήμα οριστικής ενεστώτα της κύριας debemus. Άρα ο υποθετικός λόγος δηλώνει το πραγματικό/ανοιχτή υπόθεση στο παρόν και είναι πρώτου είδους.
2. «quod ....... vidit sed .......vixit»: δευτερεύουσες επιρρηματικές αιτιολογικές προτάσεις που συνδέονται παρατακτικά με τον αντιθετικό σύνδεσμο sed. Εισάγονται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod. Εκφέρονται με οριστική, για να δηλωθεί αντικειμενική αιτιολογία, χρόνου παρακειμένου για το παρελθόν. Οι προτάσεις λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί στο τελικό απαρέμφατο laudare, και αντικείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης.
3. «ex qua....... constituta est»: δευτερεύουσα αναφορική-προσδιοριστική επιθετική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία θηλυκού γένους qua. Εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό, χρόνου παρακειμένου για το παρελθόν. Λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στην γενική επεξηγηματική της κύριας πρότασης Asiae.
ΠΛΑΓΙΕΣ ΠΤΩΣΕΙΣ: Η ΔΟΤΙΚΗ
Η δοτική πτώση της λατινικής, χρησιμοποιείται ως:
α) έμμεσο αντικείμενο: σε ρήματα που σημαίνουν:
1ον) «δίνω»
2ον) «λέγω» και τα αντίθετά τους.
=> Επίσης, χρησιμοποιείται ως έμμεσο αντικείμενο ρημάτων σύνθετων, που έχουν ως πρώτο συνθετικό μια από τις προθέσεις: prae, in, ob.
β) συμπλήρωμα ρημάτων και επιθέτων που δηλώνουν ένωση, προσέγγιση, ομοιότητα, φιλική-εχθρική διάθεση, υπακοή, ευπείθεια, απείθεια, υποταγή.
γ) δοτική προσωπική (για να δηλωθεί το πρόσωπο για το οποίο υπάρχει, ή γίνεται κάτι) και είναι:
α) δοτική προσωπική κτητική συνήθως δίπλα στο ρήμα est όταν έχει υπαρκτική σημασία.
β) δοτική προσωπική χαριστική συνήθως μετά από ρήματα όπως το consulo (=φροντίζω) και δείχνει το πρόσωπο που υφίσταται θετική επίδραση (αντιχαριστική είναι όταν το πρόσωπο υφίσταται αρνητική επίδραση)
γ) δοτική προσωπική ηθική όταν το πρόσωπο επηρεάζεται ηθικά
δ) δοτική προσωπική της αναφοράς,
ε) δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου δίπλα σε παθητικά ρήματα.
Σημείωση: δοτική προσωπική έχουμε συνήθως δίπλα σε απρόσωπα ρήμα (placet, licet κ.α.).
δ) δοτική του σκοπού ή του αποτελέσματος είναι η δοτική ενός αφηρημένου ουσιαστικού (συνήθως πρόκειται για στερεότυπες εκφράσεις exemplo, auxilio, usui) και συνήθως βρίσκεται δίπλα στο ρήμα sum. Σε τέτοιες περιπτώσεις χρησιμοποιείται αντί κατηγορουμένου γι’ αυτό και ονομάζεται δοτική κατηγορηματική του σκοπού. Η δοτική αυτή μπορεί να πάρει επιθετικό προσδιορισμό και κοντά της μπορεί να δεχτεί μια άλλη δοτική, που ονομάζεται χαριστική-αντιχαριστική, ηθική, εμμέσου αντικειμένου).
Η δοτική πτώση της λατινικής, χρησιμοποιείται ως:
α) έμμεσο αντικείμενο: σε ρήματα που σημαίνουν:
1ον) «δίνω»
2ον) «λέγω» και τα αντίθετά τους.
=> Επίσης, χρησιμοποιείται ως έμμεσο αντικείμενο ρημάτων σύνθετων, που έχουν ως πρώτο συνθετικό μια από τις προθέσεις: prae, in, ob.
β) συμπλήρωμα ρημάτων και επιθέτων που δηλώνουν ένωση, προσέγγιση, ομοιότητα, φιλική-εχθρική διάθεση, υπακοή, ευπείθεια, απείθεια, υποταγή.
γ) δοτική προσωπική (για να δηλωθεί το πρόσωπο για το οποίο υπάρχει, ή γίνεται κάτι) και είναι:
α) δοτική προσωπική κτητική συνήθως δίπλα στο ρήμα est όταν έχει υπαρκτική σημασία.
β) δοτική προσωπική χαριστική συνήθως μετά από ρήματα όπως το consulo (=φροντίζω) και δείχνει το πρόσωπο που υφίσταται θετική επίδραση (αντιχαριστική είναι όταν το πρόσωπο υφίσταται αρνητική επίδραση)
γ) δοτική προσωπική ηθική όταν το πρόσωπο επηρεάζεται ηθικά
δ) δοτική προσωπική της αναφοράς,
ε) δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου δίπλα σε παθητικά ρήματα.
Σημείωση: δοτική προσωπική έχουμε συνήθως δίπλα σε απρόσωπα ρήμα (placet, licet κ.α.).
δ) δοτική του σκοπού ή του αποτελέσματος είναι η δοτική ενός αφηρημένου ουσιαστικού (συνήθως πρόκειται για στερεότυπες εκφράσεις exemplo, auxilio, usui) και συνήθως βρίσκεται δίπλα στο ρήμα sum. Σε τέτοιες περιπτώσεις χρησιμοποιείται αντί κατηγορουμένου γι’ αυτό και ονομάζεται δοτική κατηγορηματική του σκοπού. Η δοτική αυτή μπορεί να πάρει επιθετικό προσδιορισμό και κοντά της μπορεί να δεχτεί μια άλλη δοτική, που ονομάζεται χαριστική-αντιχαριστική, ηθική, εμμέσου αντικειμένου).
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
viro: δοτική προσωπική χαριστική, εξαρτώμενη από τις δοτικές κατηγορηματικές του σκοπού
adiumento-solacio-gratulationi: δοτικές κατηγορηματικές του σκοπού -ή του αποτελέσματος, που προσδιορίζουν το εννοούμενο υποκείμενο vir, μέσω του συνδετικού ρήματος fuit.
Asiae: γενική επεξηγηματική ως ετερόπτωτος προσδιορισμός στο άμεσο αντικείμενο nomen, του διπτώτου ρήματος non obiecerunt.
ob rem: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου, προσδιορίζει το ρήμα non obiecerunt
ex qua: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου, προσδιορίζει το ρήμα constituta est.
familiae-generi-nomini:α) δοτικές προσωπικές χαριστικές ως ετερόπτωτοι προσδιορισμοί των υποκειμένων του ρήματος laus, memoria, honos et gloria αντιστοίχως.
virtutis: γενική που δηλώνει το χαρακτηριστικό γνώρισμα δίπλα στο ρήμα fuit.
in bello: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρονικού εντοπισμού ή της κατάστασης, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα fuit.
pietatis-felicitatis: Γενικές που δηλώνουν το χαρακτηριστικό γνώρισμα δίπλα στο ρήμα fuit.
patre imperatore: Ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη, που αποτελείται από ένα υποκείμενο patre, και ένα κατηγορηματικό προσδιορισμό, που δηλώνει χαρακτηριστικό γνώρισμα του υποκειμένου. Η ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη χρησιμοποιείται για να δηλωθεί ο χρόνος. (Εννοείται η αφαιρετική απόλυτη μετοχή sente. Υποκείμενο είναι το patre σε αφαιρετική απόλυτη και το imperatore είναι κατηγορούμενο στο υποκείμενο).
meruisse- fuisse: ειδικά απαρέμφατα το ως υποκείμενα στο απρόσωπο ρήμα fuit. Τα υποκείμενά τους είναι μια εννοούμενη αιτιατική eum και το finem και έχουμε ετεροπροσωπία
stipendiorum: γενική αντικειμενική ως ετερόπτωτος προσδιορισμός του υποκειμένου του απαρεμφάτου finem.
Victoriam-triumphum: κατηγορούμενα στο υποκείμενο του απαρεμφάτου finem , μέσω του συνδετικού απαρεμφάτου.
viro: δοτική προσωπική χαριστική, εξαρτώμενη από τις δοτικές κατηγορηματικές του σκοπού
adiumento-solacio-gratulationi: δοτικές κατηγορηματικές του σκοπού -ή του αποτελέσματος, που προσδιορίζουν το εννοούμενο υποκείμενο vir, μέσω του συνδετικού ρήματος fuit.
Asiae: γενική επεξηγηματική ως ετερόπτωτος προσδιορισμός στο άμεσο αντικείμενο nomen, του διπτώτου ρήματος non obiecerunt.
ob rem: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου, προσδιορίζει το ρήμα non obiecerunt
ex qua: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου, προσδιορίζει το ρήμα constituta est.
familiae-generi-nomini:α) δοτικές προσωπικές χαριστικές ως ετερόπτωτοι προσδιορισμοί των υποκειμένων του ρήματος laus, memoria, honos et gloria αντιστοίχως.
virtutis: γενική που δηλώνει το χαρακτηριστικό γνώρισμα δίπλα στο ρήμα fuit.
in bello: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρονικού εντοπισμού ή της κατάστασης, ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο ρήμα fuit.
pietatis-felicitatis: Γενικές που δηλώνουν το χαρακτηριστικό γνώρισμα δίπλα στο ρήμα fuit.
patre imperatore: Ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη, που αποτελείται από ένα υποκείμενο patre, και ένα κατηγορηματικό προσδιορισμό, που δηλώνει χαρακτηριστικό γνώρισμα του υποκειμένου. Η ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη χρησιμοποιείται για να δηλωθεί ο χρόνος. (Εννοείται η αφαιρετική απόλυτη μετοχή sente. Υποκείμενο είναι το patre σε αφαιρετική απόλυτη και το imperatore είναι κατηγορούμενο στο υποκείμενο).
meruisse- fuisse: ειδικά απαρέμφατα το ως υποκείμενα στο απρόσωπο ρήμα fuit. Τα υποκείμενά τους είναι μια εννοούμενη αιτιατική eum και το finem και έχουμε ετεροπροσωπία
stipendiorum: γενική αντικειμενική ως ετερόπτωτος προσδιορισμός του υποκειμένου του απαρεμφάτου finem.
Victoriam-triumphum: κατηγορούμενα στο υποκείμενο του απαρεμφάτου finem , μέσω του συνδετικού απαρεμφάτου.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΚΛΙΣΗ ΑΟΡΙΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑΣ quisquam, quidam-quicquam (=κάποιος-α-ο)
=>Η παραπάνω αντωνυμία είναι ουσιαστική, η αντίστοιχη επιθετική της είναι η ullus-a-um (=κάποιος).
SINGULARIS
NOMINATIVUS quisquam-ullus quisquam-ulla quidquam+quicquam- ullum
GENETIVUS cuiusquam-ullius cuiusquam-ullius cuiusquam-ullius
DATIVUS cuiqaum-ulli cuiquam-ulli cuiquam-ulli
ACCUSATIVUS quemquam-ullum quemquam-ullam quidquam+quicquam- ullum
ABLATIVUS quoquam-ullo quoquam-ulla quoquam-ullo
PLURALIS
NOMINATIVUS quiquam-ulli quaequam-ulae quaequam-ulla
GENETIVUS quorumquam-ullorum quarumquam-ullarum quorumquam-ullorum
DATIVUS quibusquam-ullis quibusquam-ullis quibusquam-ullis
ACCUSATIVUS quosquam-ullos quasquam-ullas quaequam-ulla
ABLATIVUS quibusquam-ullis quibusquam-ullis quibusquam-ullis
H αντωνυμία nemo (=κανένας) είναι ουσιαστική αόριστη αντωνυμία. Η αντίστοιχη επιθετική της είναι nullus-a-um. Για την κλίση τους βλ. Ενότητα 25η.
Η αντωνυμία nihil, (=τίποτα) είναι αόριστη ουσιαστική. Για την κλίση της βλ. Ενότητα 25η.
ΚΛΙΣΗ ΑΟΡΙΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑΣ quisquam, quidam-quicquam (=κάποιος-α-ο)
=>Η παραπάνω αντωνυμία είναι ουσιαστική, η αντίστοιχη επιθετική της είναι η ullus-a-um (=κάποιος).
SINGULARIS
NOMINATIVUS quisquam-ullus quisquam-ulla quidquam+quicquam- ullum
GENETIVUS cuiusquam-ullius cuiusquam-ullius cuiusquam-ullius
DATIVUS cuiqaum-ulli cuiquam-ulli cuiquam-ulli
ACCUSATIVUS quemquam-ullum quemquam-ullam quidquam+quicquam- ullum
ABLATIVUS quoquam-ullo quoquam-ulla quoquam-ullo
PLURALIS
NOMINATIVUS quiquam-ulli quaequam-ulae quaequam-ulla
GENETIVUS quorumquam-ullorum quarumquam-ullarum quorumquam-ullorum
DATIVUS quibusquam-ullis quibusquam-ullis quibusquam-ullis
ACCUSATIVUS quosquam-ullos quasquam-ullas quaequam-ulla
ABLATIVUS quibusquam-ullis quibusquam-ullis quibusquam-ullis
H αντωνυμία nemo (=κανένας) είναι ουσιαστική αόριστη αντωνυμία. Η αντίστοιχη επιθετική της είναι nullus-a-um. Για την κλίση τους βλ. Ενότητα 25η.
Η αντωνυμία nihil, (=τίποτα) είναι αόριστη ουσιαστική. Για την κλίση της βλ. Ενότητα 25η.
ΚΛΙΣH ΑΟΡΙΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑΣ aliquis,aliqua-aliquae, aliquid (=κάποιος-α-ο;)
Οι αόριστες αντωνυμίες χωρίζονται σε ουσιαστικές (όταν χρησιμοποιούνται αντί ουσιαστικών) και σε επιθετικές (όταν χρησιμοποιούνται ως επιθετικοί προσδιορισμοί). Έτσι, η μετοχή aliquis-a-id, όταν χρησιμοποιείται ως επίθετο γίνεται aliqui, aliquae-aliqua, aliquod.
SINGULARIS
NOMINATIVUS aliquis-aliqui aliquae-aliqua aliquid-aliquod
GENETIVUS alicuius alicuius alicuius
DATIVUS alicui alicui alicui
ACCUSATIVUS aliquem aliquam aliquid-aliquod
ABLATIVUS aliquo aliqua aliquo
PLURALIS
NOMINATIVUS aliqui aliquae aliquae
GENETIVUS aliquorum aliquarum aliquorum
DATIVUS aliquibus aliquibus aliquibus
ACCUSATIVUS aliquos aliquas aliquae
ABLATIVUS aliquibus aliquibus aliquibus
Η μετοχή quis, qua-qaue, quid (=ένας, μία, ένα) είναι ουσιαστική αόριστη και κλίνεται όπως και η αντίστοιχη ερωτηματική. Η μετοχή qui, quae-qua, quod, είναι επιθετική αόριστη και κλίνεται όπως η αντίστοιχη αναφορική.
Οι αόριστες αντωνυμίες χωρίζονται σε ουσιαστικές (όταν χρησιμοποιούνται αντί ουσιαστικών) και σε επιθετικές (όταν χρησιμοποιούνται ως επιθετικοί προσδιορισμοί). Έτσι, η μετοχή aliquis-a-id, όταν χρησιμοποιείται ως επίθετο γίνεται aliqui, aliquae-aliqua, aliquod.
SINGULARIS
NOMINATIVUS aliquis-aliqui aliquae-aliqua aliquid-aliquod
GENETIVUS alicuius alicuius alicuius
DATIVUS alicui alicui alicui
ACCUSATIVUS aliquem aliquam aliquid-aliquod
ABLATIVUS aliquo aliqua aliquo
PLURALIS
NOMINATIVUS aliqui aliquae aliquae
GENETIVUS aliquorum aliquarum aliquorum
DATIVUS aliquibus aliquibus aliquibus
ACCUSATIVUS aliquos aliquas aliquae
ABLATIVUS aliquibus aliquibus aliquibus
Η μετοχή quis, qua-qaue, quid (=ένας, μία, ένα) είναι ουσιαστική αόριστη και κλίνεται όπως και η αντίστοιχη ερωτηματική. Η μετοχή qui, quae-qua, quod, είναι επιθετική αόριστη και κλίνεται όπως η αντίστοιχη αναφορική.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
iudices: όνομα ουσιαστικό, γένους αρσενικού, αριθμού πληθυντικού, πτώσης κλητικής, του τριτοκλίτου ουσιαστικού iudix-icis.
laus: όνομα ουσιαστικό, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης ονομαστικής, του τριτοκλίτου ουσιαστικού laus-laudis. Στην γενική πληθυντικού έχει δύο τύπους laudum-laudium όπως και στην αιτιατική πληθυντικού laudes -laudis.
virtutis: όνομα ουσιαστικό, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης γενικής, του τριτοκλίτου ουσιαστικού virtus- virtutis. Στην γενική πληθυντικού έχει δύο τύπους virtutum-virtutium όπως και στην αιτιατική πληθυντικού virtutes -virtutis.
luxuria-ae: Ουσιατικό που διαθέτει μόνο ενικό αριθμό. Κλίνεται σύμφωνα με την πρώτη και τη πέμπτη κλίση: luxuria+luxuries, luxuriae+luxuriei, luxuriae+ luxuriei, luxuriam+luxuriem, luxuria+luxuries, luxuria+luxurie.
Finem: Στον ενικό finis-is σημαίνει τέλος. Στον πληθυντικό fines-ium, σημαίνει όρια, σύνορα.
iudices: όνομα ουσιαστικό, γένους αρσενικού, αριθμού πληθυντικού, πτώσης κλητικής, του τριτοκλίτου ουσιαστικού iudix-icis.
laus: όνομα ουσιαστικό, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης ονομαστικής, του τριτοκλίτου ουσιαστικού laus-laudis. Στην γενική πληθυντικού έχει δύο τύπους laudum-laudium όπως και στην αιτιατική πληθυντικού laudes -laudis.
virtutis: όνομα ουσιαστικό, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης γενικής, του τριτοκλίτου ουσιαστικού virtus- virtutis. Στην γενική πληθυντικού έχει δύο τύπους virtutum-virtutium όπως και στην αιτιατική πληθυντικού virtutes -virtutis.
luxuria-ae: Ουσιατικό που διαθέτει μόνο ενικό αριθμό. Κλίνεται σύμφωνα με την πρώτη και τη πέμπτη κλίση: luxuria+luxuries, luxuriae+luxuriei, luxuriae+ luxuriei, luxuriam+luxuriem, luxuria+luxuries, luxuria+luxurie.
Finem: Στον ενικό finis-is σημαίνει τέλος. Στον πληθυντικό fines-ium, σημαίνει όρια, σύνορα.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
luxuria: πολυτέλεια––το λούσο (εντυπωσιακό ρούχο ή είδος καλλωπισμού)
familia: οικογένεια––φαμίλια
honor/s: η τιμή––(το) ονόρε (χρησιμοποιείται κυρίως στα Επτάνησα και πρόκειται για δάνειο από την ιταλική· σημαίνει τιμή, αξίωμα, υπόληψη, δόξα).
res: πράγμα––ρεαλισμός (ρεύμα στις τέχνες που σημαίνει την προσπάθεια πιστής απεικόνισης της πραγματικότητας).
luxuria: πολυτέλεια––το λούσο (εντυπωσιακό ρούχο ή είδος καλλωπισμού)
familia: οικογένεια––φαμίλια
honor/s: η τιμή––(το) ονόρε (χρησιμοποιείται κυρίως στα Επτάνησα και πρόκειται για δάνειο από την ιταλική· σημαίνει τιμή, αξίωμα, υπόληψη, δόξα).
res: πράγμα––ρεαλισμός (ρεύμα στις τέχνες που σημαίνει την προσπάθεια πιστής απεικόνισης της πραγματικότητας).