Κλασική Εποχή (480-323 π.Χ.)
Εισαγωγικά:
Κλασική ονομάστηκε η εποχή από το τέλος των Περσικών Πολέμων έως το θάνατο το Μ. Αλέξανδρου. Ονομάστηκε κλασική γιατί χαρακτηρίζεται από :
Η Νίκη των Ελλήνων στους Περσικούς Πολέμους:
α) καθόρισε τη μετέπειτα ιστορία της Ελλάδας
β) τόνωσε την αυτοπεποίθηση των Ελλήνων
γ) δημιουργήθηκε το αίσθημα της αυτάρκειας
=> Επακόλουθο η πολιτική, πολιτισμική, οικονομική ανάπτυξη.
Η Αθήνα:
1. εξελίχθηκε σε ηγεμονική δύναμη
2. ήρθε σε αντιπαράθεση με τη Σπάρτη
=> Ο ελληνικός κόσμος διαιρέθηκε σε δύο συνασπισμούς και
=> οδηγήθηκε σε μακροχρόνια εμφύλια σύρραξη.
4ος αιώνας:
1ο μισό = Ανταγωνισμός πόλεων-κρατών => Επεμβάσεις Περσών
2ο μισό = Ιδέα πανελλήνιας ένωσης <= Φίλιππος & Αλέξανδρος
Κλασική ονομάστηκε η εποχή από το τέλος των Περσικών Πολέμων έως το θάνατο το Μ. Αλέξανδρου. Ονομάστηκε κλασική γιατί χαρακτηρίζεται από :
- Υπεροχή των επιτευγμάτων της
- Πνευματική επιβολή των συντελεστών της
- Διαχρονική παρουσία των ιδεών της εποχής
- το γεγονός ότι τέθηκαν τα θεμέλια σύγχρονου δυτικού πολιτισμού.
Η Νίκη των Ελλήνων στους Περσικούς Πολέμους:
α) καθόρισε τη μετέπειτα ιστορία της Ελλάδας
β) τόνωσε την αυτοπεποίθηση των Ελλήνων
γ) δημιουργήθηκε το αίσθημα της αυτάρκειας
=> Επακόλουθο η πολιτική, πολιτισμική, οικονομική ανάπτυξη.
Η Αθήνα:
1. εξελίχθηκε σε ηγεμονική δύναμη
2. ήρθε σε αντιπαράθεση με τη Σπάρτη
=> Ο ελληνικός κόσμος διαιρέθηκε σε δύο συνασπισμούς και
=> οδηγήθηκε σε μακροχρόνια εμφύλια σύρραξη.
4ος αιώνας:
1ο μισό = Ανταγωνισμός πόλεων-κρατών => Επεμβάσεις Περσών
2ο μισό = Ιδέα πανελλήνιας ένωσης <= Φίλιππος & Αλέξανδρος
Συμμαχία της Δήλου 478 π.Χ.:
2. Είναι φυσικό η Αθήνα που διέθετε την ισχυρότερη ναυτική δύναμη να κυριαρχεί στη Συμμαχία.
3. Οι πόλεις που δεν επιθυμούσαν ή δεν είχαν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν πλοία μπορούσαν να καταβάλουν χρηματικό ποσό (φόρος).
4. Δέκα Αθηναίοι (Ελληνοταμίες) συγκέντρωναν τα χρήματα και τα κατέθεταν στο κοινό ταμείο της Δήλου. Κάθε φορά που παρουσιαζόταν ανάγκη δαπανούσαν τα χρήματα για συντήρηση του στόλου.
5. Ο Αριστείδης καθόρισε το ποσό της εισφοράς με τόσο δίκαιο τρόπο, ώστε οι Αθηναίοι τον ονόμασαν «Αριστείδης ο Δίκαιος».=> Ωστόσο, η Συμμαχία αναγνώριζε στους Αθηναίους την ηγεμονία: τη δυνατότητα να σχεδιάζουν και να εκτελούν τις επιχειρήσεις χωρίς όμως να αμφισβητείται η αυτονομία των πόλεων.
- Μετά τη νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών, οι πόλεις ζουν με τον τρόμο μιας νέας Περσικής εισβολής.
- Αρχικά, στρέφονται στη Σπάρτη αλλά η δωρική πόλη συγκλονισμένη από τη συμπεριφορά του Παυσανία (κατηγορήθηκε για συνεννοήσεις με τον Ξέρξη) δείχνει απρόθυμη να αναλάβει ευθύνες.
- Με πρωτοβουλία του Αριστείδη οι πόλεις κράτη του Αρχιπελάγους και της Ιωνίας συνάπτουν Συμμαχία με την Αθήνα με έδρα το νησί της Δήλου.
2. Είναι φυσικό η Αθήνα που διέθετε την ισχυρότερη ναυτική δύναμη να κυριαρχεί στη Συμμαχία.
3. Οι πόλεις που δεν επιθυμούσαν ή δεν είχαν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν πλοία μπορούσαν να καταβάλουν χρηματικό ποσό (φόρος).
4. Δέκα Αθηναίοι (Ελληνοταμίες) συγκέντρωναν τα χρήματα και τα κατέθεταν στο κοινό ταμείο της Δήλου. Κάθε φορά που παρουσιαζόταν ανάγκη δαπανούσαν τα χρήματα για συντήρηση του στόλου.
5. Ο Αριστείδης καθόρισε το ποσό της εισφοράς με τόσο δίκαιο τρόπο, ώστε οι Αθηναίοι τον ονόμασαν «Αριστείδης ο Δίκαιος».=> Ωστόσο, η Συμμαχία αναγνώριζε στους Αθηναίους την ηγεμονία: τη δυνατότητα να σχεδιάζουν και να εκτελούν τις επιχειρήσεις χωρίς όμως να αμφισβητείται η αυτονομία των πόλεων.
Κίμωνας (471π.Χ.):
Μετά τον τέλος των Περσικών Πολέμων:
Πολιτικός Σχεδιασμός του Κίμωνα:
α. διεύρυνση της Συμμαχίας της Δήλου
β. συνέχιση του πολέμου κατά των Περσών
Γ. φιλικές σχέσεις με τη Σπάρτη.
=> Μετά τη νίκη του Κίμωνα εναντίον των Περσών στον Ευρυμέδοντα ποταμό της Παμφυλίας (467 π.Χ.), οι δυνάμεις τη Συμμαχίας της Δήλου κυριάρχησαν απόλυτα στην περιοχή του Αιγαίου.
Η νομιμοφροσύνη του Κίμωνα είναι ενδεικτική:
α. δέχεται αδιαμαρτύρητα τον εξοστρακισμό του το 461 π.Χ.
β. όταν η πατρίδα τον ανακαλεί, τίθεται επικεφαλής του στόλου στην τελευταία μάχη εναντίον των Περσών
γ. πεθαίνει στη ναυμαχία πολιορκώντας τη Σαλαμίνα της Κύπρου (449 π.Χ.)
Μετά τον τέλος των Περσικών Πολέμων:
- Ο Μιλτιάδης πεθαίνει στη φυλακή και ο Θεμιστοκλής στην εξορία.
- ο γιος του Μιλτιάδη Κίμων επιβλήθηκε ως ηγέτης στην Αθήνα..
Πολιτικός Σχεδιασμός του Κίμωνα:
α. διεύρυνση της Συμμαχίας της Δήλου
β. συνέχιση του πολέμου κατά των Περσών
Γ. φιλικές σχέσεις με τη Σπάρτη.
=> Μετά τη νίκη του Κίμωνα εναντίον των Περσών στον Ευρυμέδοντα ποταμό της Παμφυλίας (467 π.Χ.), οι δυνάμεις τη Συμμαχίας της Δήλου κυριάρχησαν απόλυτα στην περιοχή του Αιγαίου.
Η νομιμοφροσύνη του Κίμωνα είναι ενδεικτική:
α. δέχεται αδιαμαρτύρητα τον εξοστρακισμό του το 461 π.Χ.
β. όταν η πατρίδα τον ανακαλεί, τίθεται επικεφαλής του στόλου στην τελευταία μάχη εναντίον των Περσών
γ. πεθαίνει στη ναυμαχία πολιορκώντας τη Σαλαμίνα της Κύπρου (449 π.Χ.)
Συμμαχία της Δήλου:
=> Η αυτονομία των πόλεων είχε ουσιαστικά καταργηθεί και η Συμμαχία της Δήλου είχε μεταβληθεί σε όργανο επιβολής της πανελλήνιας Αθηναϊκής Ηγεμονίας.
- Οι πόλεις που συμμετείχαν στη Συμμαχία της Δήλου ανέρχονταν σε 400.
- Ωστόσο, αρχίζουν να εκδηλώνονται αντιδράσεις με αφορμή την αλαζονική συμπεριφορά των Αθηναίων.
- Οι εξεγέρσεις της Νάξου και της Θάσου καταπνίγονται βίαια από τον Κίμωνα και έτσι, γίνεται φανερό ότι καμία πόλη δεν μπορούσε να αποχωρήσει από τη συμμαχία χωρίς την έγκριση από του Αθηναίους.
=> Η αυτονομία των πόλεων είχε ουσιαστικά καταργηθεί και η Συμμαχία της Δήλου είχε μεταβληθεί σε όργανο επιβολής της πανελλήνιας Αθηναϊκής Ηγεμονίας.
Αθηναϊκή Ηγεμονία:
=> Το 449 π.Χ. υπογράφεται ανάμεσα στην Αθήνα και τους Πέρσες η Ειρήνη του Καλλία και έτσι τερματίζονται οι ελληνοπερσικοί πόλεμοι.=> Οι Πέρσες υποχρεώνονται να αναγνωρίσουν την αυτονομία των ελληνικών πόλεων.
Η Συμμαχία της Δήλου δεν είχε πλέον λόγο ύπαρξης αλλά η περσική απειλή ήταν στην πραγματικότητα μια πρόφαση.
- Το 454 π.Χ. ο Περικλής με μια συμβολική κίνηση μεταφέρει το ταμείο της Συμμαχίας στην Ακρόπολη της Αθήνας.
- Οι αποφάσεις λαμβάνονται πλέον μόνο από την Αθήνα και το συνέδριο δεν συνέρχεται πια.
- Ο φόρος ορίζεται αποκλειστικά από την εκκλησία του Δήμου.
=> Το 449 π.Χ. υπογράφεται ανάμεσα στην Αθήνα και τους Πέρσες η Ειρήνη του Καλλία και έτσι τερματίζονται οι ελληνοπερσικοί πόλεμοι.=> Οι Πέρσες υποχρεώνονται να αναγνωρίσουν την αυτονομία των ελληνικών πόλεων.
Η Συμμαχία της Δήλου δεν είχε πλέον λόγο ύπαρξης αλλά η περσική απειλή ήταν στην πραγματικότητα μια πρόφαση.
Δραστηριότητες:
Ο Περικλής:
- Ο Περικλής είναι πρώτος ανάμεσα στους πολίτες: αν και κυριαρχεί και συγκεντρώνει εκτεταμένες εξουσίες, δεν παρέκαμψε ποτέ τη δημοκρατική νομιμότητα.
- Κατάγεται από τη γενιά των Αλκμεωνιδών και ήταν μαθητής του Αναξαγόρα.
- Υποστηρικτής του δημοκρατικού Εφιάλτη (462 π.Χ.), εμφανίζεται στο πολιτικό προσκήνιο, όταν το δημοκρατικό κόμμα εξοστρακίζει τον Κίμωνα (με αφορμή την ανάμειξή του στην επανάσταση των Μεσσηνίων ειλώτων).
- Μαζί με τον Εφιάλτη θα αγωνιστούν για περιορισμό των συντηρητικών εξουσιών και ενίσχυση της δημοκρατίας:α) Αφαίρεση κάθε πολιτικής εξουσίας καθώς και του προνομίου απονομής Δικαιοσύνης, από τον Άρειο Πάγο.
|
|
Μετά τη δολοφονία του Εφιάλτη και την αποδυνάμωση του Κίμωνα, ο Περικλής αρχίζει να εφαρμόζει το πρόγραμμά του:
α. η δημοκρατία στηρίζεται στην ισότητα όλων απέναντι στον νόμο β. θεμελιώνεται η ελευθερία των ατόμων να διάγουν άνετη ζωή. γ. Καθιερώνεται η μισθοφορία: ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων για να μπορούν να παρακολουθούν τις συνεδριάσεις της εκκλησίας του Δήμου. δ. Ακόμα και οι φτωχότεροι μπορούσαν να καταλάβουν πολιτειακά αξιώματα. |
|
- Θεωρικά Χρήματα => Η Πολιτεία αναπτύσσει θεσμούς κοινωνικής προστασίας και πληρώνει για του φτωχότερους το εισιτήριο για την είσοδό τους στου θέατρο.
- Επίσης, προωθείται η ανοικοδόμηση δημοσίων έργων, η οποία θα προσφέρει δουλειά σε πολλούς Αθηναίους και θα αλλάξει την όψη της Αθήνας
Επέκταση προς τη Δύση:
- Συμμαχία με Έγεστα, Λεοντίνους, Ρήγιο.
- Ίδρυση Θουρίων.
- Πειραιάς = σημαντικό εμπορικό λιμάνι, σχεδιασμός από Ιππόδαμο, έγινε το κυριότερο εμπορικό κέντρο της Μεσογείου.
Οικονομία της Αθήνας
Τα Έσοδα της πόλης προέρχονταν κυρίως από:
Τα Έσοδα της πόλης προέρχονταν κυρίως από:
- Εκμετάλλευση μεταλλείων (εκμίσθωση σε ιδιώτες, εργασία από δούλους)
- Φορολογία (ανυπαρξία άμεσης φορολογίας, μετοίκιον /φόρος για τους μέτοικους, έμμεση φορολογία στα εισαγόμενα και εξαγόμενα προϊόντα)
- Φόρος συμμάχων (ετήσιες εισφορές/ έκτακτη φορολογία)
- Έκτακτες εισφορές (λειτουργίες)
Οι λειτουργίες:
Η Αθηναϊκή Πολιτεία είχε ανάγκη από χρήματα για:
α. συντήρηση του στόλου
β. οργάνωση θρησκευτικών εορτών
γ. ανέβασμα θεατρικών παραστάσεων
δ. αποστολή πρεσβειών σε πανελλήνιες εορτές.
=> Η Αθήνα υποχρέωνε τους οικονομικά ισχυρούς να προσφέρουν χρήματα για διάφορους λόγους.
Με τον τρόπο αυτό: α. ενισχυόταν τα κρατικά ταμεία
β. προωθείται η προσωπική προβολή
γ. ικανοποιούνται τα αιτήματα των φορολογουμένων.
Η Αθηναϊκή Πολιτεία είχε ανάγκη από χρήματα για:
α. συντήρηση του στόλου
β. οργάνωση θρησκευτικών εορτών
γ. ανέβασμα θεατρικών παραστάσεων
δ. αποστολή πρεσβειών σε πανελλήνιες εορτές.
=> Η Αθήνα υποχρέωνε τους οικονομικά ισχυρούς να προσφέρουν χρήματα για διάφορους λόγους.
Με τον τρόπο αυτό: α. ενισχυόταν τα κρατικά ταμεία
β. προωθείται η προσωπική προβολή
γ. ικανοποιούνται τα αιτήματα των φορολογουμένων.
Κυριότερες λειτουργίες:
α. Τριηραρχία: η προσφορά χρημάτων για τη συντήρηση ενός κρατικού πλοίου β. Χορηγία: ανάληψη δαπάνης για το ανέβασμα θεατρικής παράστασης γ. γυμνασιαρχία: καταβολή εξόδων για τη διατροφή και εκγύμναση αθλητών δ. εστίαση: παροχή χρημάτων για παράθεση δημοσίου γεύματος στα μέλη της φυλής του σε περίοδο εορτών |
|