Διονύσιος Σολωμός: "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι"
Εισαγωγικά-Βιογραφικά:
Ο Διονύσιος Σολωμός γεννήθηκε στη Ζάκυνθο τον Απρίλη του 1798 και πέθανε στην Κέρκυρα τον Φεβρουάριο του 1857. Είναι ο εθνικός ποιητής της Ελλάδας καθώς οι δύο πρώτες στροφές του ποιήματός του "Ύμνος εις την Ελευθερίαν" αποτέλεσαν τον εθνικό ύμνο της Ελλάδος και αργότερα της Κύπρου. Ως βασικός εκπρόσωπος της Επτανησιακής Σχολής, αξιοποίησε την προγενέστερη ποιητική παράδοση (κρητική λογοτεχνία, δημοτικό τραγούδι) και ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηματικά τη δημοτική γλώσσα. Το βασικό χαρακτηριστικό της ποιητικής παραγωγής του είναι η αποσπασματική μορφή: κανένα από τα ποιήματα που έγραψε μετά τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν δεν είναι ολοκληρωμένο και με ελάχιστες εξαιρέσεις, τίποτα δεν δημοσιεύτηκε από τον ίδιο. Ο Κώστας Βάρναλης περιέγραψε εύστοχα την αποσπασματικότητα του σολωμικού έργου με τη φράση «...(Ο Σολωμός) πάντα τα έγραφε, αλλά ποτές του δεν τα έγραψε». |
|
Ελεύθεροι Πολιορκημένοι:
Πρόκειται για ένα από τα κορυφαία ποιήματα του Δ. Σολωμού, το οποίο φαίνεται ότι τον «απασχόλησε στο μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του». Γραμμένο σε δεκαπεντασύλλαβο, το έργο είναι εμπνευσμένο από τα γεγονότα της πολιορκίας και της Εξόδου του Μεσολογγίου κατά τη διάρκεια της Επανάσταση του 1821. Ο δημιουργός του ασχολήθηκε με τη σύνθεσή του σχεδόν σε ολόκληρη τη διάρκεια της λεγόμενης ώριμης ποιητικής περιόδου της ζωής του (1834-1847) και είναι ένα από τα πιο αποσπασματικά έργα του. Παραδόθηκε με τη μορφή τριών σχεδιασμάτων, ύστερα από προσεκτική μελέτη των αρχείων του ποιητή από τον Ιάκωβο Πολυλά, ο οποίος το εξέδωσε για πρώτη φορά.
Πρόκειται για ένα από τα κορυφαία ποιήματα του Δ. Σολωμού, το οποίο φαίνεται ότι τον «απασχόλησε στο μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του». Γραμμένο σε δεκαπεντασύλλαβο, το έργο είναι εμπνευσμένο από τα γεγονότα της πολιορκίας και της Εξόδου του Μεσολογγίου κατά τη διάρκεια της Επανάσταση του 1821. Ο δημιουργός του ασχολήθηκε με τη σύνθεσή του σχεδόν σε ολόκληρη τη διάρκεια της λεγόμενης ώριμης ποιητικής περιόδου της ζωής του (1834-1847) και είναι ένα από τα πιο αποσπασματικά έργα του. Παραδόθηκε με τη μορφή τριών σχεδιασμάτων, ύστερα από προσεκτική μελέτη των αρχείων του ποιητή από τον Ιάκωβο Πολυλά, ο οποίος το εξέδωσε για πρώτη φορά.
|
Θέμα:
Πηγή έμπνευσης των Ελεύθερων Πολιορκημένων είναι ο αγώνας των υπερασπιστών του Μεσολογγίου, κατά τη δεύτερη πολιορκία του από τους Οθωμανούς, που κράτησε σχεδόν ένα χρόνο (1825-1826) και κορυφώθηκε με την απέλπιδα έξοδο της Κυριακής των Βαΐων στις 10 Απριλίου 1826. Ο Σολωμός στο έργο του επιχειρεί να αναδείξει σε ποιητικό λόγο το ηθικό μεγαλείο των Ελλήνων αγωνιστών που οδηγούνται με πλήρη συνείδηση στη θυσία για την κατάκτηση της πνευματικής ελευθερίας τους |
Το έργο δεν είναι ένα ενιαίο ποίημα, αλλά αποτελείται από τρία σχεδιάσματα σε αποσπασματική μορφή.
Σχεδίασμα μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί κάθε πρόχειρη μορφή ενός ποιήματος: πρόκειται για τη βασική ιδέα στην πρώτη της μορφή, γραμμένη με τρόπο που να αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω επεξεργασία. Όλα τα σχεδιάσματα αποτελούνται από πεζά μέρη εκτός από τα μέρη σε έμμετρο λόγο. Επίσης, η ομοιοκαταληξία σε αρκετά σημεία του ποιήματος είναι εμφανές ότι δεν έχει λάβει την τελική της μορφή (μετά από κάποιους στίχους υπάρχει κενό, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο Σολωμός αναζητούσε τρόπο να ολοκληρώσει μετρικά και από άποψη ομοιοκαταληξίας το ποίημά του.
Το Α΄ Σχεδίασμα, έχει λυρικό ύφος.
Το Β΄ Σχεδίασμα, περιέχει τα πιο σημαντικά σε ποιητική σύλληψη κομμάτια και αποτελείται από συνολικά 61 αποσπάσματα, γραμμένα σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία. Συντέθηκε κατά την παραμονή του ποιητή στην Κέρκυρα (1833-1844)
Το Γ΄ Σχεδίασμα, περιλαμβάνει 15 ποιητικά αποσπάσματα και συντέθηκε από το 1844 ως το τέλος της ζωής του Σολωμού.
Στα Β΄ και Γ΄ Σχεδιάσματα μεταξύ των ποιητικών αποσπασμάτων παρεμβάλλονται και πεζά τμήματα, που ήταν χειρόγραφα σχέδια του Σολωμού γραμμένα στα ιταλικά, και τα οποία μεταφράστηκαν και εντάχθηκαν στο σώμα του έργου από τον Πολυλά. Υπάρχουν, επίσης, και επιπρόσθετα πεζά τμήματα, τα οποία έγραψε ο Πολυλάς για την περαιτέρω κατανόηση του κάθε αποσπάσματος και τη σύνδεση μεταξύ τους.
Σχεδίασμα μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί κάθε πρόχειρη μορφή ενός ποιήματος: πρόκειται για τη βασική ιδέα στην πρώτη της μορφή, γραμμένη με τρόπο που να αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω επεξεργασία. Όλα τα σχεδιάσματα αποτελούνται από πεζά μέρη εκτός από τα μέρη σε έμμετρο λόγο. Επίσης, η ομοιοκαταληξία σε αρκετά σημεία του ποιήματος είναι εμφανές ότι δεν έχει λάβει την τελική της μορφή (μετά από κάποιους στίχους υπάρχει κενό, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο Σολωμός αναζητούσε τρόπο να ολοκληρώσει μετρικά και από άποψη ομοιοκαταληξίας το ποίημά του.
Το Α΄ Σχεδίασμα, έχει λυρικό ύφος.
Το Β΄ Σχεδίασμα, περιέχει τα πιο σημαντικά σε ποιητική σύλληψη κομμάτια και αποτελείται από συνολικά 61 αποσπάσματα, γραμμένα σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία. Συντέθηκε κατά την παραμονή του ποιητή στην Κέρκυρα (1833-1844)
Το Γ΄ Σχεδίασμα, περιλαμβάνει 15 ποιητικά αποσπάσματα και συντέθηκε από το 1844 ως το τέλος της ζωής του Σολωμού.
Στα Β΄ και Γ΄ Σχεδιάσματα μεταξύ των ποιητικών αποσπασμάτων παρεμβάλλονται και πεζά τμήματα, που ήταν χειρόγραφα σχέδια του Σολωμού γραμμένα στα ιταλικά, και τα οποία μεταφράστηκαν και εντάχθηκαν στο σώμα του έργου από τον Πολυλά. Υπάρχουν, επίσης, και επιπρόσθετα πεζά τμήματα, τα οποία έγραψε ο Πολυλάς για την περαιτέρω κατανόηση του κάθε αποσπάσματος και τη σύνδεση μεταξύ τους.
Παραδοσιακή ποίηση:
Το ποίημα του Διονύσιου Σολωμού εντάσσεται στην παραδοσιακή ποίηση καθώς:
α) o τίτλος είναι ενδεικτικός του περιεχομένου (υποδηλώνει ότι πρόκειται για ποίημα που αφορά τους πολιορκημένους του Μεσολογγίου, οι οποίοι επέλεξαν να παραμείνουν ελεύθεροι παρά να παραδοθούν).
β) όλα τα σχεδιάσματα χαρακτηρίζονται από έμμετρο ποιητικό λόγο
γ) κυριαρχεί ο λυρισμός, η έκφραση και η πρόκληση συναισθημάτων
δ) η βασική ιδέα κάθε σχεδιάσματος εντοπίζεται εύκολα
ε) η στίξη του ποιήματος είναι κανονική (υπάρχουν κόμματα, τελείες, άνω τελείες, θαυμαστικά κλπ)
στ) παρουσιάζεται σε κάθε στροφή λογική αλληλουχία νοημάτων
ε) η γλώσσα του ποιήματος είναι δημοτική και κυριαρχεί ποιητικό λεξιλόγιο (βυθά, λαλιά, βασιλεύει κλπ.)
Το ποίημα του Διονύσιου Σολωμού εντάσσεται στην παραδοσιακή ποίηση καθώς:
α) o τίτλος είναι ενδεικτικός του περιεχομένου (υποδηλώνει ότι πρόκειται για ποίημα που αφορά τους πολιορκημένους του Μεσολογγίου, οι οποίοι επέλεξαν να παραμείνουν ελεύθεροι παρά να παραδοθούν).
β) όλα τα σχεδιάσματα χαρακτηρίζονται από έμμετρο ποιητικό λόγο
γ) κυριαρχεί ο λυρισμός, η έκφραση και η πρόκληση συναισθημάτων
δ) η βασική ιδέα κάθε σχεδιάσματος εντοπίζεται εύκολα
ε) η στίξη του ποιήματος είναι κανονική (υπάρχουν κόμματα, τελείες, άνω τελείες, θαυμαστικά κλπ)
στ) παρουσιάζεται σε κάθε στροφή λογική αλληλουχία νοημάτων
ε) η γλώσσα του ποιήματος είναι δημοτική και κυριαρχεί ποιητικό λεξιλόγιο (βυθά, λαλιά, βασιλεύει κλπ.)
Επτανησιακή Σχολή:
Το ποίημα έχει αρκετά από τα χαρακτηριστικά που υπάρχουν στην κείμενα των εκπροσώπων της Επτανησιακής Σχολής. Πιο συγκεκριμένα: α) σε όλο το ποίημα κυριαρχεί η δημοτική γλώσσα, β) υπάρχει πολύ έντονη εικονοποιία (σε όλα τα σχεδιάσματα συναντούμε πληθώρα εικόνων, οπτικών, ακουστικών και οσφρητικών). γ) χαρακτηριστική είναι η αγάπη για τη φύση, η οποία, κυρίως στο Β΄ σχεδίασμα εκφράζεται μέσα από τον περιγραφικό, ποιητικό λόγο δ) η ελευθερία και η αγωνιστικότητα των πολιορκημένων του Μεσολογγίου αποτελεί το βασικό θέμα όλου του ποιήματος. |
|
Σχεδίασμα Α΄:
Μέσα από το απόσπασμα αυτό ο ποιητής καθιστά εμφανές ότι ο ίδιος βιώνει έντονα το δράμα των πολιορκημένων. Καθώς υποφέρει μαζί τους εμφανίζεται η Μούσα του (μια μαυροφορεμένη γυναίκα), η οποία τον εμπνέει για να καταγράψει ότι συνέβη στο Μεσολόγγι. Έτσι, παίρνοντας "τη δίκαιη λύρα" ο ποιητής καλείται να περιγράψει την κατάσταση των Μεσολογγιτών με δίκαιο και σωστό τρόπο. Έτσι, ο ποιητής δηλώνει ότι "δεν είδε τόπο ενδοξότερο από το αλωνάκι" γιατί σε αυτόν τον τόπο έλαβε χώρα ο ιερότερος όλων των αγώνων, η μάχη για την ελευθερία και για την πατρίδα.
Στο δεύτερο απόσπασμα, η εξάντληση και η πείνα φέρει τον αγωνιστή στα πρόθυρα της απογοήτευσης. Ο αγωνιστή του Μεσολογγίου είναι πρότυπο δύναμης όχι μόνο σωματικής αλλά και ψυχικής. Η απογοήτευση που φαίνεται ότι έχει πηγάζει όχι τόσο από την σωματική κατάσταση του πολεμιστή όσο από το ότι κατανοεί ότι αυτή η κατάσταση είναι γνωστή στον αντίπαλό του.
Σε αυτό το απόσπασμα γίνεται αναφορά και στα παιδιά της μητέρα-πατρίδας, τα οποία είναι "σαν ίσκιοι ονείρου" εξαιτίας της πείνας και της εξαθλίωσης. Η μητέρα, σύμβολο της αγάπης και της αυτοθυσίας, υποφέρει καθώς αδυνατεί να θρέψει τα παιδιά της· αδυνατεί να κάνει το οτιδήποτε για αποτρέψει την δύσκολη κατάσταση και το μόνο συναίσθημα που της έχει μείνει είναι ο φθόνος προς τη φύση.
Μέσα από το απόσπασμα αυτό ο ποιητής καθιστά εμφανές ότι ο ίδιος βιώνει έντονα το δράμα των πολιορκημένων. Καθώς υποφέρει μαζί τους εμφανίζεται η Μούσα του (μια μαυροφορεμένη γυναίκα), η οποία τον εμπνέει για να καταγράψει ότι συνέβη στο Μεσολόγγι. Έτσι, παίρνοντας "τη δίκαιη λύρα" ο ποιητής καλείται να περιγράψει την κατάσταση των Μεσολογγιτών με δίκαιο και σωστό τρόπο. Έτσι, ο ποιητής δηλώνει ότι "δεν είδε τόπο ενδοξότερο από το αλωνάκι" γιατί σε αυτόν τον τόπο έλαβε χώρα ο ιερότερος όλων των αγώνων, η μάχη για την ελευθερία και για την πατρίδα.
Στο δεύτερο απόσπασμα, η εξάντληση και η πείνα φέρει τον αγωνιστή στα πρόθυρα της απογοήτευσης. Ο αγωνιστή του Μεσολογγίου είναι πρότυπο δύναμης όχι μόνο σωματικής αλλά και ψυχικής. Η απογοήτευση που φαίνεται ότι έχει πηγάζει όχι τόσο από την σωματική κατάσταση του πολεμιστή όσο από το ότι κατανοεί ότι αυτή η κατάσταση είναι γνωστή στον αντίπαλό του.
Σε αυτό το απόσπασμα γίνεται αναφορά και στα παιδιά της μητέρα-πατρίδας, τα οποία είναι "σαν ίσκιοι ονείρου" εξαιτίας της πείνας και της εξαθλίωσης. Η μητέρα, σύμβολο της αγάπης και της αυτοθυσίας, υποφέρει καθώς αδυνατεί να θρέψει τα παιδιά της· αδυνατεί να κάνει το οτιδήποτε για αποτρέψει την δύσκολη κατάσταση και το μόνο συναίσθημα που της έχει μείνει είναι ο φθόνος προς τη φύση.
Γλώσσα του Σχεδιάσματος και στίχος:
Η γλώσσα του σχεδιάσματος είναι η δημοτική και κυριαρχεί θρηνητικός τόνος: ο μικρός αριθμός των συλλαβών (6-7 συλλαβές σε κάθε στίχο) κάνουν το στίχο πιο θρηνητικό και δίνουν έναν προφητικό τόνο στο ποίημα.
Εκφραστικά Μέσα:
α) εικόνες (οπτικοακουστικές): βροντή, αστροπελέκι, κλάμα, σάλπιγγα κλπ.
β) παρομοιώσεις (σαν ίσκιους ονείρου)
γ) μεταφορές (τέκνα φθαρμένα)
δ) προσωποποιήσεις (τόπο βροντερό, λύρα δίκαιη)
Η γλώσσα του σχεδιάσματος είναι η δημοτική και κυριαρχεί θρηνητικός τόνος: ο μικρός αριθμός των συλλαβών (6-7 συλλαβές σε κάθε στίχο) κάνουν το στίχο πιο θρηνητικό και δίνουν έναν προφητικό τόνο στο ποίημα.
Εκφραστικά Μέσα:
α) εικόνες (οπτικοακουστικές): βροντή, αστροπελέκι, κλάμα, σάλπιγγα κλπ.
β) παρομοιώσεις (σαν ίσκιους ονείρου)
γ) μεταφορές (τέκνα φθαρμένα)
δ) προσωποποιήσεις (τόπο βροντερό, λύρα δίκαιη)
Σχεδίασμα Β΄ (1ο απόσπασμα):
Στο πρώτο απόσπασμα του Β΄ Σχεδιάσματος στο επίκεντρο βρίσκεται η πείνα. Η απόλυτη και νεκρική σιωπή διακόπτεται από την "ομιλία" του πουλιού (το πουλί δεν κελαηδά αλλά λαλεί). Η μάνα αδύναμη τα ταΐσει τα παιδιά της ζηλεύει το πουλάκι, απελπίζεται και συνειδητοποιεί την θέση στην οποία έχει περιέλθει. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στον Σουλιώτη πολεμιστή του Μεσολογγίου, ο οποίος παρά το ότι είναι ξακουστός για την ανδρεία του εδώ θρηνεί για την αδυναμία του. Θρηνεί παράμερα, μακριά από τους συμπολεμιστές του. Ο λόγος του θρήνου του δεν είναι η δειλία αλλά η αδυναμία του. Φαίνεται ότι θέλει να πολεμήσει αλλά δεν μπορεί και γι αυτό είναι απελπισμένος.
Στο πρώτο απόσπασμα του Β΄ Σχεδιάσματος στο επίκεντρο βρίσκεται η πείνα. Η απόλυτη και νεκρική σιωπή διακόπτεται από την "ομιλία" του πουλιού (το πουλί δεν κελαηδά αλλά λαλεί). Η μάνα αδύναμη τα ταΐσει τα παιδιά της ζηλεύει το πουλάκι, απελπίζεται και συνειδητοποιεί την θέση στην οποία έχει περιέλθει. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στον Σουλιώτη πολεμιστή του Μεσολογγίου, ο οποίος παρά το ότι είναι ξακουστός για την ανδρεία του εδώ θρηνεί για την αδυναμία του. Θρηνεί παράμερα, μακριά από τους συμπολεμιστές του. Ο λόγος του θρήνου του δεν είναι η δειλία αλλά η αδυναμία του. Φαίνεται ότι θέλει να πολεμήσει αλλά δεν μπορεί και γι αυτό είναι απελπισμένος.
Λόγος και Ύφος Σχεδιάσματος και στίχος:
Η λόγος είναι απλός, πυκνός και λιτός. Δεν κυριαρχεί ο περιγραφικός λόγος (ελάχιστα επίθετα) αλλά ο αφηγηματικός (9 ρήματα, χρόνου ενεστώτα προσδίδουν ζωντάνια).
Κάθε στίχος είναι νοηματικά αυτοτελής (έχει δικό του νόημα) και είναι γραμμένος σε μέτρο ιαμβικό με 15 συλλαβές. Επίσης, παρατηρείται συμμετρία στους στίχους: τρεις στίχοι αφιερώνονται στον Σουλιώτη που στέκει- κλαίει και άλλοι τρεις στη μάνα, που ζηλεύει/ μνέει.
Εκφραστικά Μέσα:
α) εικόνες (οπτικοακουστικές): βροντή, αστροπελέκι, κλάμα, σάλπιγγα κλπ.
β) αντιθέσεις (ευτυχία-δυστυχία)
γ) μεταφορές (τάφου σιωπή, τουφέκι σκοτεινό)
δ) προσωποποιήσεις (τουφεκιού)
ε) ομοιοτέλευτο: λαλεί πουλί παίρνει σπυρί
Η λόγος είναι απλός, πυκνός και λιτός. Δεν κυριαρχεί ο περιγραφικός λόγος (ελάχιστα επίθετα) αλλά ο αφηγηματικός (9 ρήματα, χρόνου ενεστώτα προσδίδουν ζωντάνια).
Κάθε στίχος είναι νοηματικά αυτοτελής (έχει δικό του νόημα) και είναι γραμμένος σε μέτρο ιαμβικό με 15 συλλαβές. Επίσης, παρατηρείται συμμετρία στους στίχους: τρεις στίχοι αφιερώνονται στον Σουλιώτη που στέκει- κλαίει και άλλοι τρεις στη μάνα, που ζηλεύει/ μνέει.
Εκφραστικά Μέσα:
α) εικόνες (οπτικοακουστικές): βροντή, αστροπελέκι, κλάμα, σάλπιγγα κλπ.
β) αντιθέσεις (ευτυχία-δυστυχία)
γ) μεταφορές (τάφου σιωπή, τουφέκι σκοτεινό)
δ) προσωποποιήσεις (τουφεκιού)
ε) ομοιοτέλευτο: λαλεί πουλί παίρνει σπυρί
Σύγκριση Α΄ (απόσπασμα 2) και Β΄ Σχεδιάσματος (απόσπασμα 1):
Ως προς τη μορφή:
Ομοιότητες: Και τα δύο αποσπάσματα από τα δύο διαφορετικά σχεδιάσματα παρουσιάζουν:
α)κανονική στίξη
β) είναι γραμμένα σε δημοτική γλώσσα
γ) έχουν έμμετρο και ομοιοκατάληκτο στίχο
δ) ο λόγος είναι διανθισμένος με πολλά εκφραστικά μέσα
Διαφορές:
α) τα δύο αποσπάσματα παρουσιάζουν διαφορές στη μορφή της ομοιοκαταληξίας (στο Α΄ Σχεδίασμα:πλεκτή στο Β΄: σταυρωτή)
β) διαφορετικό μέτρο, διαφορετικός ρυθμός
γ) διαφορετικός αριθμός συλλαβών ανά στίχο
Ως προς το περιεχόμενο:
Ομοιότητες:
1. Κοινό θέμα: η πείνα, η εξάντληση των πολεμιστών
2. κυριαρχεί ο λυρισμός: έκφραση συναισθημάτων
3. Εκτός από το γενικό κοινό θέμα, υπάρχουν ομοιότητες ως προς τα επιμέρους θέματα:
α. παρουσία στρατιώτη, καταπονημένου και συναισθηματικά φορτισμένου, ο οποίος "μιλά" με το τουφέκι του
β. παρουσία μάνας
γ, παρουσία πουλιού
Διαφορές:
1. Ο πολεμιστής αποκτά συγκεκριμένη ταυτότητα (στο Β΄ Σχεδίασμα): Σουλιώτης
2. συγκεκριμένη ταυτότητα αποκτά και ο εχθρός (Αγαρηνός)
3. Στο Α΄ σχεδίασμα η μάνα παρουσιάζεται σε σχέση με τα παιδιά ενώ στο Β΄ δεν γίνεται αναφορά στα παιδιά της.
Ως προς τη μορφή:
Ομοιότητες: Και τα δύο αποσπάσματα από τα δύο διαφορετικά σχεδιάσματα παρουσιάζουν:
α)κανονική στίξη
β) είναι γραμμένα σε δημοτική γλώσσα
γ) έχουν έμμετρο και ομοιοκατάληκτο στίχο
δ) ο λόγος είναι διανθισμένος με πολλά εκφραστικά μέσα
Διαφορές:
α) τα δύο αποσπάσματα παρουσιάζουν διαφορές στη μορφή της ομοιοκαταληξίας (στο Α΄ Σχεδίασμα:πλεκτή στο Β΄: σταυρωτή)
β) διαφορετικό μέτρο, διαφορετικός ρυθμός
γ) διαφορετικός αριθμός συλλαβών ανά στίχο
Ως προς το περιεχόμενο:
Ομοιότητες:
1. Κοινό θέμα: η πείνα, η εξάντληση των πολεμιστών
2. κυριαρχεί ο λυρισμός: έκφραση συναισθημάτων
3. Εκτός από το γενικό κοινό θέμα, υπάρχουν ομοιότητες ως προς τα επιμέρους θέματα:
α. παρουσία στρατιώτη, καταπονημένου και συναισθηματικά φορτισμένου, ο οποίος "μιλά" με το τουφέκι του
β. παρουσία μάνας
γ, παρουσία πουλιού
Διαφορές:
1. Ο πολεμιστής αποκτά συγκεκριμένη ταυτότητα (στο Β΄ Σχεδίασμα): Σουλιώτης
2. συγκεκριμένη ταυτότητα αποκτά και ο εχθρός (Αγαρηνός)
3. Στο Α΄ σχεδίασμα η μάνα παρουσιάζεται σε σχέση με τα παιδιά ενώ στο Β΄ δεν γίνεται αναφορά στα παιδιά της.
Σχεδίασμα Β΄ (2ο Απόσπασμα)
Στο απόσπασμα αυτό η φύση αποκτά πρόσωπο: Ο Απρίλης (η Άνοιξη), η εποχή της αναγέννησης της φύσης, χορεύει με τον Έρωτα, το πιο έντονο συναίσθημα. Τα δύο αυτά πρόσωπα γεμάτα ζωή και νιάτα χορεύουν και χαίρονται. Οι εικόνες που ακολουθούν δείχνουν ότι τα πάντα σφύζουν από ζωή και γι αυτό η ιδέα του θανάτου γίνεται αβάσταχτη. Όσα τα άνθη της φύσης τόσο είναι και το πλήθος των εχθρών (όσα άνθια- τόσ΄ άρματα).
Σε όλο το σχεδίασμα κυριαρχούν ζωηρές εικόνες: τα κύματα της θάλασσας, η πεταλούδα που παίζει στη λίμνη, ο κρίνος που ευωδιάζει, το ταπεινό σκουληκάκι που προσμένει και αυτό τη μεταμόρφωσή του...Ασήμαντες και ταπεινές λεπτομέρειες που καθιστούν την ομορφιά του φυσικού τοπίου απαράμιλλου κάλους.
Η φύση μαγεύει: προκαλεί με την ομορφιά της τους πολεμιστές να αφήσουν τον ένοπλο αγώνα τους και να την απολαύσουν: η ζωή αναβλύζει από παντού και με χίλιες γλώσσες δηλώνει "όποιος πεθάνει" μια τόσο όμορφη μέρα είναι σαν να πεθαίνει "χίλιες φορές". Ο θάνατος πολλαπλασιάζεται και η ψυχή δειλιάζει.
Το γεγονός ότι οι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου τελικά δεν δείλιασαν και δεν μαγεύτηκαν ούτε από την ομορφιά της φύσης καθιστά τη θυσία τους ακόμη πιο μεγαλειώδη.
Στο απόσπασμα αυτό η φύση αποκτά πρόσωπο: Ο Απρίλης (η Άνοιξη), η εποχή της αναγέννησης της φύσης, χορεύει με τον Έρωτα, το πιο έντονο συναίσθημα. Τα δύο αυτά πρόσωπα γεμάτα ζωή και νιάτα χορεύουν και χαίρονται. Οι εικόνες που ακολουθούν δείχνουν ότι τα πάντα σφύζουν από ζωή και γι αυτό η ιδέα του θανάτου γίνεται αβάσταχτη. Όσα τα άνθη της φύσης τόσο είναι και το πλήθος των εχθρών (όσα άνθια- τόσ΄ άρματα).
Σε όλο το σχεδίασμα κυριαρχούν ζωηρές εικόνες: τα κύματα της θάλασσας, η πεταλούδα που παίζει στη λίμνη, ο κρίνος που ευωδιάζει, το ταπεινό σκουληκάκι που προσμένει και αυτό τη μεταμόρφωσή του...Ασήμαντες και ταπεινές λεπτομέρειες που καθιστούν την ομορφιά του φυσικού τοπίου απαράμιλλου κάλους.
Η φύση μαγεύει: προκαλεί με την ομορφιά της τους πολεμιστές να αφήσουν τον ένοπλο αγώνα τους και να την απολαύσουν: η ζωή αναβλύζει από παντού και με χίλιες γλώσσες δηλώνει "όποιος πεθάνει" μια τόσο όμορφη μέρα είναι σαν να πεθαίνει "χίλιες φορές". Ο θάνατος πολλαπλασιάζεται και η ψυχή δειλιάζει.
Το γεγονός ότι οι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου τελικά δεν δείλιασαν και δεν μαγεύτηκαν ούτε από την ομορφιά της φύσης καθιστά τη θυσία τους ακόμη πιο μεγαλειώδη.
Λόγος και Ύφος Σχεδιάσματος και στίχος:
Σε αυτό το απόσπασμα ο λόγος είναι περιγραφικός, καθώς υπάρχει πληθώρα επιθέτων και κυριαρχεί το λυρικό στοιχείο (φράσεις που εκφράζουν έντονα συναισθήματα). Η δημοτική γλώσσα εμπλουτίζεται και με ιδιωματισμούς (κλειούνε, ασπούδα).
Κάθε στίχος δεν είναι νοηματικά αυτοτελής αλλά υπάρχει μια κλιμάκωση εικόνων. Ο στίχος και εδώ είναι ιαμβικός 15σύλλαβος με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία.
Εκφραστικά Μέσα:
α) εικόνες (οπτικοακουστικές): γαλάζια πεταλούδα, κινούμενο βελάζει κλπ.
β) επανάληψη (χίλιες)
γ) μεταφορές (λευκό βουνάκι, κλπ)
δ) προσωποποιήσεις (ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε)
Σε αυτό το απόσπασμα ο λόγος είναι περιγραφικός, καθώς υπάρχει πληθώρα επιθέτων και κυριαρχεί το λυρικό στοιχείο (φράσεις που εκφράζουν έντονα συναισθήματα). Η δημοτική γλώσσα εμπλουτίζεται και με ιδιωματισμούς (κλειούνε, ασπούδα).
Κάθε στίχος δεν είναι νοηματικά αυτοτελής αλλά υπάρχει μια κλιμάκωση εικόνων. Ο στίχος και εδώ είναι ιαμβικός 15σύλλαβος με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία.
Εκφραστικά Μέσα:
α) εικόνες (οπτικοακουστικές): γαλάζια πεταλούδα, κινούμενο βελάζει κλπ.
β) επανάληψη (χίλιες)
γ) μεταφορές (λευκό βουνάκι, κλπ)
δ) προσωποποιήσεις (ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε)